United States or Togo ? Vote for the TOP Country of the Week !


Και σαν του τα ιστόρησε όλα, του λέει: «Θυμάσαι, παιδί μου, τις Ελληνικές εκείνες παλικαριές που σου ιστορούσα πέρσι; Βραδιές και βραδιές πέρασαν από τότες, και δεν μπορέσαμε να ξαναβρούμε ένα Κόδρο, ένα Λεωνίδα. Πού και πού θα πης πιάναμε κανέν' αγρίμι, μα πού τα φοβερά εκείνα τα λιοντάρια της παλιάς εποχής! Θάλεγες πως πάει, ξεθύμανε πια το Ελληνικό το αίμα!

Ο καντηλανάφτης με πήγε σ' ένα τζαμί εκεί κοντά, που φαίνονται ακόμη μερικά ψηφιδωτά χριστιανικά στο ταβάνι, αλλ' ο χότζας είχε φύγει και κανείς άλλος δεν μπορούσε ν' ανοίξει την πόρτα της παλιάς εκκλησίας. Ακούω φωνές, και τρέχει ο κόσμος, σωρός, παιδιά και άνδρες Τούρκοι. Λέγει ο καντηλανάφτης: «Πυρκαϊά».

Έγραφαν ακόμα, καθώς είπαμε, και λαλούσαν οι ρήτορες. Σκοτάδι και κοσμοχαλασιά τον ονόμαζαν αυτό τον ξολοθρεμό της παλιάς λατρείας. Λόγια δεν έβρισκαν αρκετά σιχαμερά για καλογέρους και μαρτύρους.

Έτσι μα το ναι τους άξιζε τους αδιόρθωτους εκείνους μωρόλογους, ταποσκυβαλίσματα εκείνα της παλιάς σοφιστικής, το κακορρίζικο αυτό στοιχείο που μας σώζεται, αν και μ' άλλες μορφές ως τα σήμερα, κι απ' άλλη γλώσσα δεν παίρνει, παρ' από τη γλώσσα της προσταγής. Δυστυχία μας όμως που δε βγαίνουν καθεμέρα και Θεοδόσιοι. Δε σταμάτησε ως εκεί ο Θεοδόσιος.

Ελληνισμός με πολιτική ή και μ' απλή εθνική ιδέα το είδαμε πως δεν έπιασε στα μέρη εκείνα. Το πολύ ξεφυτρώσανε μερικά παραβλάσταρα γύρω στα ξερόκλαδα της αρχαϊκής αρετής, και τέτοια απομεινάρια παλιάς δόξας χρέος μας είναι να τα μαζέψουμε τα λίγα που βρίσκουνται. Φαίνεται πως της τύχης μας είταν, όσες φορές τα βάζαμε με τους Πέρσους, τις πιώτερες να βγαίνουμε δοξασμένοι.

Είδαμε στάλλο το κεφάλαιο με τι τρόπο έσμιξε το μονοθεϊσμό και την πολυθεΐα. Είδαμε τι μανία τον έπιασε με τους Ιεροφάντηδες και με τα Μυστήρια τους σαν κατέβηκε στην Αθήνα. Κατάντησε, και στη Γαλατία σαν πήγε, να φέρη επίτηδες Αρχιερέα της παλιάς θρησκείας να τονέ δασκαλέψη. Δέκα χρόνια σιγόβραζε μέσα του ο κρύφιος αυτός ο φανατισμός.

Κατέβηκαν κι αυτοί στην Αθήνα και σπούδαξαν, καθώς άλλοι· με πόσο όμως διαφορετικούς καρπούς! Η πολιτική τους, ναπογευτούνε δηλαδή την αρχαία σοφία, και να βγουν έπειτα να κηρύξουν την αλήθεια του θεού με την τέχνη και με τη χάρη της παλιάς Αττικής, είναι εύκολο να ψεγαδιαστή.

Δείχνει ίχνη παλιάς ωμορφιάς, λίγο μαραμένης, το βλέμμα της είναι κουρασμένο και τα κινήματά της σοβαρά κ' επίσημα, δίνουν μια αριστοκρατική έκφραση στο σύνολό της. Χαιρετάει με κλίσι του κεφαλιού διαφόρους γνωστούς της και προχωρεί ζητώντας να βρη παράμερα κάποιο κάθισμα. Ο Φλέρης καθώς περνάει τη χαιρετάει με αδιόρατη ταραχή, σηκωνόμενος απ' τη θέση του, καθώς κι' ο ανθυπολοχαγός.

Ο νους του είτανε βουτηγμένος στα πιο βαθύτερα νάματα της παλιάς σοφίας, κι ως τόσο πάντα έτοιμο τονέ βρίσκουμε να τη γυρίση όλη εκείνη τη μάθηση σε καλό, και πρακτικό μάλιστα καλό. Παράδειγμα ο όμορφος ο λόγος που έβγαλε απάνω στην πείνα εκείνη, λόγος που λάμπει ακόμα μαζί με τάλλα τα κλασσικά μας απομεινάρια.

Ή να πούμε, το γέρικο τον οργανισμό της παλιάς Ρώμης, τους ξεπεσμένους της Συγκλητικούς και τους πιο κακορρίζικους Πραιτωριανούς να τους συμμαζέψη και να τους μεταφέρη σε γης που δεν είχε φόβο να θεριέψουν και να πνίξουν την Αυτοκρατορική δύναμη, καθώς έκαμναν όταν ανεβοκατέβαζαν Αυγούστους και Καισάρους κάθε λίγο.