Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ενημερώθηκε: 4 Μαΐου 2025
Έτυχε ποτέ σου να δης φάντασμα, από μέσα κιβούρι, κι απ' έξω άσπρο, καθάριο σεντόνι; Να τρομάζης, και να πολεμάς να το ξεφύγης, κι όλο να τακολουθάης το στοιχειό; Να τρέμουν τα σκέλια σου, και να μην πέφτης χάμω, μόνο να πηγαίνης κατόπι του ώσπου να σε φέρνη στο Κοιμητήριο, να σου δείχνη τα μνήματα ένα ένα, να σε κάνη να διαβάζης τις πλάκες τους, να γονατίζης εμπρός τους, ύστερα να σε προστάζη να ξαπλώνεσαι και να θαρρής πως είσαι και συ θαμμένος μέσα στο Κοιμητήριο; Να το ξέρης πως μπορείς να σηκωθής, να τρέξης και να φύγης έξω στο ζωντανό τον κόσμο, και πάλι να μην μπορής, γιατί δεν το θέλει το φάντασμα; Κ' έτσι να γίνεται η θέλησή του δική σου, και να μένης εκεί ξαπλωμένος και μισαποθαμμένος, και να φαντάζεσαι πως σ' έχουνε σκεπασμένο και με μνημείο μαρμάρινο, με γράμματα χρυσωμένα απάνω του, μ' άλλα λόγια πως πέθανες, δοξάστηκες, αποθεώθηκες;
Είναι σήμερα η δόξα της γλωσσολογίας που το κατάλαβε, και κατάλαβε πράμα πολύ σημαντικό, αφού μας δείχτει την αθρώπινη φύση όπως είναι, όχι όπως τη φαντάζουνται όσοι δεν τη μελέτησαν. Η γλωσσολογία πήγε μάλιστα πολύ πιο μακριά· μπόρεσε ναναστήση όλο το γραμματικό σύστημα της αρυοεβρωπαϊκής, χωρίς νάχη μήτε ένα μνημείο κείνης της εποχής.
Και κατά τα 533, απάνω στο τέλειωμα του γιγαντένιου εκείνου έργου, άρχισε το τρίτο νομικό μνημείο, Επιτομή σε 4 βιβλία ονομασμένη «Εισήγησες», είδος προπαίδεια ή προμελέτη για τάλλα δυο μεγαλήτερα έργα. Καθώς είπαμε, στο λατινικό και τα τρία. Πού όμως ν' αλλάξη πια δρόμο το εθνικό το ρέμα, πού να σταματήση πια η ορμή του!
Το δεύτερο είταν το τρικέφαλο Χάλκινο φείδι που οι Έλληνες το είχαν αφιερωμένο στους Δελφούς στα 479 π. Χ., σα νίκησαν τους Πέρσους στην Πλαταιά. Ο χρυσός ο Τρίποδας που ακκουμπούσε απάνω στο τρικέφαλο φείδι είτανε χαμένος εξακόσα χρόνια τώρα· η επιγραφή όμως φαίνεται ακόμα χαραγμένη στη βάση. Το τρίτο το στολίδι είταν τετράκοχη μετάλλινη κολώνα, μα όχι τόσο παλαιικό μνημείο αυτή.
Κι όσο από αγάλματα κι άλλα αξετίμητα έργα, γεμάτος ο ναός μέσα. Εκεί κάπου είτανε βαλμένη κ' η νέα η Αλεξαντρινή Βιβλιοθήκη, με τα μύρια της φιλολογικά θησαυρίσματα. Δεν εννοούσε, καθώς φαίνεται, ο Θεοδόσιος μήτ' αυτά το περίφημο μνημείο να το πειράξη· φοβούνταν κι ο κόσμος μην τύχη και τον οργίση τον παράξενον εκείνο θεό, που κανένας δε φαίνεται να καλογνώριζε αν είταν καλός «Δαίμονας» ή κακός.
Οι Βυζαντινοί μας οι προγόνοι, που απ' όλα πιώτερο αγαπήσανε την ανοησία, μήτε μισή κολόννα δεν της έστησαν, μόνο πηγαίνουν και στήνουν αυτό το θεόρατο το μνημείο της «Θείας Σοφίας!», κ' η «Θεία Σοφία» τους παίδεψε αλύπητα για τη μεγάλη αυτή τους την ταρτουφιά!
Τολμηρό, μεγαλόπρεπο και δυνατό έργο, μνημείο που του άξιζε η δόξα που το στεφάνωσε, του άξιζε η μίμηση που τούκαμναν οι κατοπινοί οι χρόνοι. Αγιά Σοφιά και στη Θεσσαλονίκη, Αγιά Σοφιά και στην Τραπεζούντα, που σώζουνται κι αυτές ως τα σήμερα.
Βορεινά του Ιπποδρόμιου άλλο, ακόμα πιο σπουδαιότερο μνημείο, ο Ναός της «Θείας του Θεού Σοφίας». Όχι όμως ο περίφημος του Ιουστινιανού που γνωρίζουμε σήμερα· μετριώτερο έργο τούτο. Από τη δυτική πλευρά της Αγιά Σοφιάς έβγαινε πέρασμα χτισμένο απάνω σε καμάρες και σκεπαστό, που κατέβαινε ως τη Βασιλική την Πύλη.
Ή κι αν είταν απλής κολακείας μνημείο, το σφάλμα δεν έπεφτε τόσο του Τραϊανού όσο τωνέ δικώ μας, που κ' οι δυο οι Πλίνιοι δεν μπορούσανε πια να τους αλλάξουν. Ύστερ' από τον Τραϊανό ξεπέφτουμε πάλι στον παλιό τον τύπο του Φιλελληνισμού — στα χτίρια, στα στεφανώματα, και στα μεγαλεία. Το μη παρακείθε της Ρωμαϊκής κενοδοξίας και της Ελληνικής πετεινομυαλωσύνης το βλέπουμε στην εποχή του Αδριανού.
Ώςπου να γίνη για τα διάφορα χωρικά που μιλιούνται σήμερα ένας γενικός κατάλογος, ώςπου να φανή τέτοιο βιβλίο — τέτοιο μνημείο! — χρειάζουνται χρόνια και χρόνια. Πρέπει κανείς να πάρη κάθε τύπο της αρχαίας, να διή τι έγινε στο μεσαιώνα, έπειτα να μάθη πώς μεταμορφώνεται ο ίδιος τύπος σ' όλη την Ελλάδα· θα μας ξηγήση και τον αρχαίο τον τύπο κι όλους τους καινούριους με τη σειρά τους.
Λέξη Της Ημέρας
Άλλοι Ψάχνουν