United States or Slovakia ? Vote for the TOP Country of the Week !


Ο λαός έκαμε καινούριο τύπο κι αντίς tu aimes, έβγαλε δέφτερο πρόσωπο taimes, γιατί το u, που βρίσκεται ανάμεσα στην προσωπική αντωνυμία και στο ρήμα, δεν έχει πια το λόγο του, αφού το πρώτο και τρίτο πρόσωπο δεν έχουν κανένα φωνήεντο σ' αφτή τη θέση, και φαίνουνται σα να είναι με το ρήμα μια και μόνη λέξη.

Γεμάτος ιδέες ο φίλος· όμορφες ιδέες και στοχαζούμενες. Γνωστικός πατριώτης, και νοικοκύρης καλός· διαβάζει και το «Ντεμπά». Μα φεύγουν και χάνουνται κι αυτουνού τα λόγια μαζί με τον καπνό που καπνίζει. Πες του να τα γράψη και να τα στείλη στον τύπο, και θα γελάση με μιαν ακαταδεξιά που θα σε κάμη να ντραπής που του μίλησες.

Κοίταξα όλα τα μαυρισμένα σπίτια, για να ιδώ αν είναι βυζαντινά και να ποτιστώ από τον τύπο τους, αλλ' ήμουν κατακομένος, τα μάτια μου πονούσαν κ' έτσουζαν και μου ήρχονταν να πέσω. Είμαι όλος άρνηση στην Πόλη και αντιλογία. Η διήγηση των άλλων για την Πόλη μου χαρίζει χίλια δώρα και δεν τα δέχουμαι. Η φράση, που την ακούω από μικρός, «Θα πάρουμε την Πόλη», μου λέγει ψέματα.

Το βέβαιο όμως είναι που ο πρώτος άθρωπος που είπε φιλώ αντίς φιλέω, ή μουσών αντίς μουσάων, έπρεπε πρώτα να είχε ακουσμένο τον τύπο φιλέω ή μουσάων. *Αν ο ίδιος δεν είχε μάθει τον ασυναίρετο τύπο, δε θα συναιρούσε ποτές μήτε το μουσάων μήτε το φιλέω . Τους συνηρημένους τύπους δεν τους ήβρε στη γραμματική, γιατί πρι γίνη γραμματική, πρέπει να γίνη γλώσσα.

Στο ίδιο κεφάλαιο μπορούμε να βάλουμε και κάτι λέξες που είναι αρχαίες αν κοιτάξουμε τον τύπο, μα που πήραν ξένη σημασία. Τέτοιες έχουμε άπειρες. Δεν είπαμε τίποτις ακόμη για την επιστημονική ουσία της ετυμολογίας. Η ετυμολογία δεν είναι ξεχωριστός κλάδος της επιστήμης· δε θέλει μελέτη ιδιαίτερη.

Και πού είν' αυτός ο Γιάννης ο Πανταρώτας; — Με καρτερεί στη βάρκα. — Πώς δεν τον παρουσιάζεις ποτέ; — Ολημέρα στην πιάτσα βρίσκεται· αδειάζει απ' το μεθύσι; — Κ' εμπιστεύεσαι συ, να ταξειδεύης με μέθυσον; — Τον έχω διά τον τύπο, επειδή έτσι το θέλει ο νόμος. Εγώ αξίζω για δυο. Και ο λιμενικός υπάλληλος εφόρει τα γυαλιά του και του έδιδε τα χαρτιά.

Μα για να γίνη τέτοιο πράμα, έπρεπε πρώτα πρώτα κι αφτοί οι προκομμένοι, όχι μόνο να μη λεν ποτέ τους, αλλά και να μην καταλαβαίνουν πια κανέναν τύπο καινούριο. Για την ώρα βλέπουμε πολύ φανερά με τι τρόπο μεταμορφώνει ο λαός τους αρχαίους τύπους που μαθαίνει στο σκολειό.

Παντού ζητούμε τη σειρά αλάκαιρη. Πρώτα, όταν απαντούσαν έναν τύπο ψη αντίς ψυχή, έλεγαν αμέσως που χάθηκε το χ, κ' έτσι έγινε η ψυχή, ψή. Δε μιλώ για όσους νομίζουν και μας διδάσκουν που η ψυχή έγινε ψή, «κατά παραφθοράν», γιατί μ' αφτό το λίγο δεν ξηγούν τίποτις κ' έπρεπε τουλάχιστο να μας πουν πώς και με τι τρόπο έγινε αφτή η παραφθορά. Τόσο έφκολα τα πράματα δεν είναι.

Ένας μεγάλος καλλιτέχνης εφευρίσκει έναν τύπο και η Ζωή πολεμάει να τον αντιγράφη και τον ξαναπαράγη σε λαϊκές φόρμες σαν ένας επιχειρηματίας εκδότης. Ούτε ο Holbein ούτε ο Vandyck βρήκαν στην Αγγλία ό,τι μας έδωκαν. Μαζί τους έφεραν τους τύπους των και η Ζωή με τη δυνατή μιμητική της βάλθηκε να εφοδιάση το μαέστρο με μοντέλα.

Όμως όταν έχη να κάνη με πιο υψηλούς χαρακτήρες, με κείνες τις εξαιρέσεις κάθε αιώνος, που είναι τόσο λεπτές ώστε να γίνονται οι τύποι του, τους δίνει απολύτως τον τύπο και τη σφραγίδα της εποχής των.