Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ενημερώθηκε: 5 Ιουνίου 2025
Κοιτάξτε την κλίση· έχουμε ακόμη ονομαστική, γενική, αιτιατική, μάλιστα και κλητική! Η ονομαστική, η γενική, στη δέφτερη κλίση, κ' η αιτιατική, σώζουν την κατάληξή τους. Η κοινή λέει πάντα ο κόπος, του κόπου, τον κόπο, σαν την αρχαία, πάντα κλίνει η γλώσσα, της γλώσσας . Αν πάρετε κι άλλες πολλές λέξες, θα διήτε μόλις διαφορά. Ας συγκρίνουμε το σημερνό μας κόπος με ταρχαίο.
Όταν ήθελε να μιλήση βιαστικά, να προστάξη κατιτί, να μαλώση κανένα ή να γλυκομιλήση σε καμιά, οι λέξες του καιρού του πηδούσανε στα χείλη του, ξάστερες και ζωντανές σαν την ανάβρα. Έτσι κ' εκείνη πετιέται μέσ' απ' το τσιμεντολίθαρο που ρίχνει να την θάψη ο αναίσθητος χτίστης. Ο Αριστόδημος επείσμωνε περισσότερο.
Το λοιπόν, αφτοί που κάθουνται ήσυχα στο γραφείο τους και σας φτειάνουνε λέξες, λόγου χάρη, εργοστάσιον των πίλων κι άλλα τέτοια, ή που βγήκανε άξαφνα και μας είπανε η οδός, της οδού , αντίς ο δρόμος, του δρόμου , που ξέρει ο λαός, αφτοί που μας βγάζουν τάχα ελληνικά ονόματα για το κάθε πράμα, τι σκοπό είχανε; Είχαν εννοείται το σκοπό να μάθη ο λαός τις λέξες, τα ονόματα που φτειάνουνε, είχαν το σκοπό να κάμουνε γλώσσα εθνική.
Αφτό το περίεργο φαινόμενο το βλέπουμε κι αλλού. Όσο δε γράφηκε μια γλώσσα ίσια σαν που λαλιέται, όσο δεν είδε κανείς τις λέξες τυπωμένες στο χαρτί, δεν μπορεί να τις θυμηθή. Δεν του φαίνουνται ορθές και για τούτο μήτε πιστέβει πως υπάρχουν.
Και με το βάσανο να βρης τη λέξη, ο Θεός να σε βοηθήση να βρης και το τι θα πης. Α θελήσης να γράψης τίποτις που το συλλογίστηκες απατός σου, κι όχι κάποιος αρχαίος ή φράγκος, — ένα παραμυθάκι ας πούμε, — δε βρίσκεις λέξες για το μισό, γράφεις λοιπόν τάλλο το μισό. Και κείνος πάλι που σε διαβάζει, αν τύχη κ' είναι αρχάριος, δεν καλοχωνεύει τα μισά που διαβάζει, κ' έτσι του μένει το τέταρτο.
Δεν είναι μόνο η λατινική κ' οι λατινικές γλώσσες που πλούτισαν τη δική μας. Άλλες λέξες πάλε, αφού τις πήραν από μας άλλοι λαοί, γύρισαν πίσω και τις έχουμε για ξένες, μόλον ότι είναι γραικικές· εφέντης , οθωμανικός τίτλος από τα αφέντης =αυθέντης, πρβλ. Αθήν. Την έφτειαξαν οι Γάλλοι κι από τους Γάλλους την άκουσαν ο Κοραής κ' οι φίλοι του· κάμποσοι πιστέβουν πως είναι ελληνική λέξη.
Κ' έλεγε, τι μεγάλη τύχη που την έχουν τα παιδιά τώρα, που μαθαίνουνε &γράμματα&. Τάλεγε &γράμματα&, γιατί δεν καταλάβαινε λέξη. Αν είτανε γλώσσα της, δε θα είτανε γράμματα. Λες το μούστο &γλεύκος&, και γίνεται γράμματα. Γράφεις πως το φαΐ είναι &κεκολημένον&, και μυρίζει &κνίσσαν&, και γίνεται κι αυτό αμέσως γράμματα. Αλλάζεις λέξες και πηγαίνεις εμπρός.
Ωςτόσο ποιος δεν παρατήρησε ή δε βρέθηκε σε θέση να παρατηρήση τι χοντρά, τι βάρβαρα, τι χυδαία κάθε γλώσσα μας παρασταίνει όσα νοιώθει η αθρώπινη καρδιά; Όπως για να πούμε τα χρώματα, έτσι για να πούμε και τα αιστήματα, δεν έχουμε παρά φτωχές κακορίζικες λέξες.
Όταν έλεγε ο Πλάτωνας ειμί και πατήρ , ο πρόστυχος ο Αθηναίος δεν τόλεγε διαφορετικά· δε γνώριζε τύπους πατέρας ή είμαι . Το ειμί και το πατήρ είταν οι δημοτικές, οι χυδαίες λέξες εκείνης της εποχής. Αφτό το ξέρετε και σεις πολύ καλήτερα από μένα, και δεν είναι ανάγκη να σας λέω πράματα, που θα τα μάθη κάθε παιδί, άμα πατήση στο σκολειό.
Κι’ εκεί κοντά στην Εκκλησιά και δίπλα στην πλατεία, Κέντα έναν τάφο πενιχρό, λησμονημένον τάφο, Μ’ ένα καντήλι, ταπεινό να καίη στο κεφάλι, Κι’ απάνω στην κατάλευκη και την τρισάγια πλάκα, Κέντα μι’ απλήν επιγραφή, μ’ αυτές τες λέξες μόνο : «Μαρμαρωμένος Βασιλιάς-Ο Μάρτυρας του Γένους» .
Λέξη Της Ημέρας
Άλλοι Ψάχνουν