United States or Isle of Man ? Vote for the TOP Country of the Week !


Σωκράτης Βεβαίως, Άνυτε, μου φαίνεται ότι ενταύθα και υπάρχουν αγαθοί εις τα πολιτικά, και ότι έχουν υπάρξει ακόμη ουχί κατώτεροι αφ' ό,τι υπάρχουν αλλά μήπως έχουν γίνη και διδάσκαλοι αγαθοί της αρετής των; Διότι τούτο έτυχε να είναι το θέμα της ομιλίας μας· όχι αν υπάρχουν ή ουχί άνδρες αγαθοί ενταύθα, ουδ' αν εγεννήθησαν πρωτήτερα, αλλ' αν ειμπορή να διδαχθή η αρετή προ πολλού σκεπτόμεθα.

Εγώ δε, ό,τι αναμφιβόλως, χωρίς φόβον Γνωρίζω, είναι ότι όχι μόνον δεν ειξεύρω, αν η αρετή δύναται να διδαχθή ή όχι, αλλά και τούτο ακόμη αγνοώ, εάν πράγματι υπάρχη καθόλου αρετή. Και εγώ δε δυστυχώς, ω Μένων, ευρίσκομαι εις την ιδίαν κατάστασιν. Είμαι εις την ίδιαν φτώχεια από το πράγμα αυτό, όπως και οι άλλοι συμπολίται μου, και κατηγορώ τον εαυτόν μου, ότι δεν ειξεύρω τίποτε περί της αρετής.

Αφ' ου λοιπόν τόση φροντίς καταβάλλεται και ιδιωτικώς και δημοσίως διά την αρετήν, σου φαίνεται παράξενον, Σωκράτη, και απορείς αν η αρετή ημπορεί να διδαχθή; Και δεν πρέπει να σου φαίνεται, πολύ περισσότερον παράξενον, αν δεν ημπορούσε να διδαχθή; Διατί λοιπόν πολλά παιδιά εναρέτων πατέρων γίνονται κακά; Μάθε πάλιν την αιτίαν τούτου· διότι δεν είναι διόλου παράξενον αν εγώ εις τα προηγούμενα έλεγον την αλήθειαν, ότι κανείς δεν πρέπει να μείνη αμαθής τούτου του πράγματος, δηλαδή της αρετής, αν πρόκειται να υπάρξη πόλις.

Διότι ηξεύρω ότι, όταν τούτο γείνη φανερόν, ημπορεί να γείνη παραπολύ καθαρόν και εκείνο, διά το οποίον και εγώ και συ εκάμαμεν μεταξύ μας μεγάλην συζήτησιν, και εγώ μεν υπεστήριζα ότι η αρετή δεν ημπορεί να διδαχθή, συ δε ότι ημπορεί να διδαχθή.

Απεναντίας· όλα αυτά που λέγεις μου φαίνονται σωστότατα. — Εάν, εννοείται, εν πάση περιπτώσει είναι η σοφία πράγμα που να ημπορή να διδαχθή και δεν κατεβαίνει έτσι μόνη της εις τα κεφάλια των ανθρώπων από τον ουρανόν· διότι υπολείπεται να εξετάσωμεν και αυτό το ζήτημα, εις το οποίον δεν έχομεν ακόμη συμφωνήση εγώ και συ. — Αλλά εγώ, Σωκράτη, παραδέχομαι ότι ημπορεί να διδαχθή.

Δεν έχει όργανα ειδικά ως η αίσθησις, αλλά λειτουργεί ανεξάρτητος από του σώματος. O αμαθής είναι δυνάμει επιστήμων, έχει την δύναμιν να γείνη επιστήμων. Τότε δεν έχει ανάγκην διδασκαλίας, αλλ' εξ ιδίας ενεργείας νοεί τα πράγματα και εαυτόν. Πρότερον ήτο απλή δύναμις, πριν να νοήση ήτο μηδέν. Πριν να μάθη= διδαχθή. Πριν να εύρη=ανακαλύψη τι εξ ιδίας ενεργείας.

Ο Σωκράτης βλέπων ότι η συζήτησις έως εδώ δεν ήτο επιστημονική, αλλά με παραδείγματα της πείρας, και ότι δεν ήτο δυνατόν να φθάση εις ακριβές συμπέρασμα, αλλάζει μέθοδον και δίδει επιστημονικήν πορείαν εις την συζήτησιν. Θέτει λοιπόν το ζήτημα ούτω: διά να μάθωμεν αν η αρετή ημπορεί να διδαχθή, είναι ανάγκη να ηξεύρωμεν από τι αυτή αποτελείται.

Εις την τροπικήν μεσημβρίαν της βαθείας εκείνης κοιλάδος του Ιορδάνου, όπου ο αήρ φαίνεται πλήρης μιας λεπτής και φρισσούσης φλογός, ακούων τους ωρυγμούς των αγρίων θηρίων κατά τας μακράς νύκτας, υπό το φέγγος των άστρων «τα οποία εφαίνοντο κρεμάμενα ωσάν σφαίραι πυρός εις πορφυρόχρουν στερέωμα» — περιδιαβάζων παρά τα θολά ύδατα της νεκράς και κατηραμένης εκείνης λίμνης, — ο Ιωάννης είχε διδαχθή ένα μάθημα, ο Ιωάννης είχε φωτισθή από μίαν αποκάλυψιν, ήτις δεν κατέρχεται μέχρι των κοινών ανθρώπων, και ήτις δεν εμπνέεται εις τα σχολεία των Ραββίνων, αλλ' εις το σχολείον της ερημίας και εις το σχολείον του Θεού.

Εγώ δηλαδή, Πρωταγόρα, ενόμιζον ότι τούτο το πράγμα δεν είναι δυνατόν να διδαχθή, αλλ' αφ' ου συ το λέγεις, δεν έχω λόγον να δείξω δυσπιστίαν. Έχω όμως το δικαίωμα να είπω διατί φρονώ ότι αυτό δεν είναι δυνατόν να διδαχθή, ούτε να μεταδοθή από ανθρώπους εις άλλους ανθρώπους. Διότι εγώ, καθώς και οι άλλοι Έλληνες, λέγω ότι οι Αθηναίοι είναι σοφοί.

Το βαθύ μάθημα, το σωτήριον διά πάντα άνθρωπον πάσης τάξεως και ηλικίας, όπερ προκύπτει από μίαν μακράν ήσυχον εργασίαν και από ένα αφανή και ήρεμον βίον, το είχε διδαχθή ήδη τελείως ο Ιησούς, και τώρα πλέον είχε σημάνει οριστικώς η ώρα της διδασκαλίας του και η ώρα του μεγάλου έργου της αναγεννήσεως του ανθρώπου.