United States or Canada ? Vote for the TOP Country of the Week !


Ή μηγαρίς και στάλλα, τα κοσμικά της συστήματα η Κωσταντινούπολη δεν το είχε ακατάπαυα στημένο μπροστά της το ρωμαϊκό πρότυπο, αφού και Νέα Ρώμη λέγουνταν, και Ρωμαίοι οι κάτοικοι της, και λατινική κάμποσους αιώνες η επίσημη γλώσσα της;

Χαρακτήρες: Το κατ’ εξοχήν ηθικογραφικό και ψυχολογικό τούτο έργο του συγγραφέα και φιλοσόφου, που παράμεινε πρότυπο στο είδος του, αποτελεί μια περιγραφή και, ταυτόχρονα, μια σάτυρα κοινωνικών και ατομικών κακιών και ελαττωμάτων. Η μετάφραση, πιστή στο πρωτότυπο και ζωντανή, του Μαρίνου Σιγούρου.

Να παρασταθή κι αυτός στη σκηνή σα δύσκολο πράμα, αφού συχνά πυκνά ξεπέφτει από γοργό διάλογο σε μακρινές ομιλίες που δεν τις σηκώνει το θέατρο. Μήτ' αυτό όμως μήτε τάλλα ψεγάδια του δεν προσπάθησα να τα λιγοστέψω όσο μπορούσα, αφού σκοπός μου δεν είτανε να δείξω δραματικό πρότυπο παρά μόνο το &δρόμο&.

Σαν απέθανε ο Ακάκιος, η μεγαλήτερη κόρη του μόλις είταν εφτά χρονώ. Σα μεγάλωσαν κάπως αυτά τα κορίτσια, πηγαίνανε, για να βγάζουνε το ψωμί τους, στο Ιπποδρόμιο και στα θεάματα, και δίνανε παράσταση, θέατρο τότες δεν είχε, όχι που μας έλλειπε ο πολιτισμός, παρά επειδή μήτε οι Ρωμαίοι δεν είχανε θέατρο· και καθώς ξέρουμε, πρότυπο της Πόλης είταν η Ρώμη.

Οι λόγοι τούτοι, δυνατοί και κυριολεκτούντες, ακαταμάχητοι στην επιχειρηματολογία τους, είναι αληθινά καλλιτεχνήματα στοχασμού κ’ έκφρασης. Ο περί του στεφάνου λόγος : «Ο περί του στεφάνου λόγος» είναι απολογία του πολιτικού του βίου. Περιέχει τόσον μεγάλο πλούτο σ’ έξαρση και ρητορικά σχήματα, που μπορεί ν’ αποτελέση πρότυπο για την διδασκαλία της ρητορικής τέχνης.

Αρκεί μονάχα να μην έχη απολύτως καμμιά γνώση της ζωής και της φιλολογίας. Η δυσκολία, που φαντάζομαι ότι ο κριτικογράφος αισθάνεται, είναι να υποφέρη νάχη μπροστά του ένα οποιοδήποτε πρότυπο. Όπου δεν υπάρχει ύφος, εκεί ούτε πρότυπο δεν θα μπορή να υπάρχη.

Και παράδειγμα, πόσο δηλαδή τον έτρεμε τότες ο κόσμος το νεωτερισμό, έχουμε το ιστορικό του ζουγράφου που ζήτησε να ζουγραφήση το Σωτήρα κατά το πρότυπο του Δία κ' έμεινε ξερό το χέρι του. Αυτό μονάχα σώνει να μας δείξη τον κατατρεγμό που της είχε της παλιάς τέχνης ο νέος κόσμος. Στην κοσμική ως τόσο ζουγραφική δεν είταν και τόσο δεμένη η φαντασία του Βυζαντινού του τεχνίτη.

Και κάτι χειρότερο· είναι κακογραμμένο, απάντησε εκείνος. Ήθελε να δίνη πρότυπο ύφους και ορισμό για την ηθική σε χώρα πουριτανών και ν' απαντήση ακόμα στην ερώτηση: — Ποια γνώμη έχεις εκφράσει για τον Θεό; — Είπα ότι ο κόσμος θα έπαιρνε γρήγορα τέλος, γιατί οι μισοί από τους ανθρώπους δεν πίστευαν πια σ' εκείνον κ' οι άλλοι μισοί δεν πίστευαν ακόμα σε μένα.

Οι βυζαντινοί ως τόσο πήγαν ακόμα πιο μακρήτερα, και μαζί με τις καμάρες βάλανε στους ναούς τους θόλους και παραθόλους. Το σύστημά τους αυτό πουθενά δε φαίνεται τόσο περίτρανα αποδειγμένο καθώς στο ναό της Αγιάς Σοφιάς, που από του Ιουστινιανού τον καιρό χρησίμεψε πρότυπο για κάθε άλλο ναό.

Λέμε του καιρού εκείνου επίτηδες, επειδή κάτι αργότερα αν κ' έμεινε πάντα ο ίδιος ο ρυθμός, και σε τούτο στάθηκε η Αγιά Σοφιά πρότυπο, άλλαξαν όμως οι θόλοι, και σε πολλούς ναούς τους έστηναν απάνω σ' οχτάγωνους γύρους· αλλού πάλε βάζανε σωρό θόλους και στόλιζαν τους γύρους εκείνους με διπλά ή μονά παραθυράκια· καθώς κι άλλες παρόμοιες αλλαγές.