United States or Afghanistan ? Vote for the TOP Country of the Week !


Αυτό 'μπορώ να το ειπώ, αλήθεια! Είχε το χέρι του βαρύ και γρήγορα 'κτυπούσε. Απέθανε κ' εσάπισε. ΚΕΝΤ Εγώ, αυθέντα, ήμουν. Εγώ... ΛΗΡ Αυτό θα το ιδώ αμέσως. ΚΕΝΤ Εγώ είμαι, που τ' άτυχά σου ρήματα παντού ακολουθούσα, αφού σε κατεπλάκωσε η συμφορά κ' η πίκρα. ΛΗΡ Καλώς μας ώρισες λοιπόν. ΚΕΝΤ Όχι καλώς, διότι εδώ είν' όλα θλιβερά και σκοτεινά και μαύρα.

Τη γλώσσα που σήμερα λαλεί, την έχει από τα χρόνια τα παλιά, από τους αρχαίους την άκουσε, την πήρε, μπορώ να πω, μέσα από των αρχαίων το στόμα. Κι από πού το βλέπουμε; Από τους τύπους που συνηθίζει η γλώσσα μας ακόμη και σήμερα. Ο καθένας διάβασε στη γραμματική, μερικοί μάλιστα έμαθαν απ' όξω τα συνηρημένα ρήματα και κλίνουν το φιλέ-ω, φιλώ, φιλέ-εις, φιλείς, φιλέ-ει, φιλεί.

Λοιπόν μόνον από ονόματα απαγγελλόμενα κατά σειράν δεν αποτελείται λόγος ποτέ, ούτε πάλιν από ρήματα χωρίς ονόματα. Θεαίτητος. Αυτό δεν το ενόησα. Ξένος. Τότε είναι φανερόν, ότι άλλα εννοούσες προηγουμένως, όταν έμενες σύμφωνος μαζί μου. Διότι και τότε ήθελα να σου ειπώ το ίδιον, ότι δηλαδή αυτά δεν αποτελούν λόγον, όταν απαγγέλλωνται στην σειράν, ως εξής. Θεαίτητος. Πώς; Ξένος.

Δεν έβγαζ' ένα λόγο τρυφερό, τα ρήματα, αι πτώσεις και τα γένη δεν τάφιναν για έρωτα καιρό, κι' εκείνη σπαρταρούσε λιγωμένη . . . η καϋμένη! Μα είδε δα κι' αυτή πως χωρατά σε δάσκαλο δεν πάνε σαστισμένο, κι' έπαυσε χάδια πια να του ζητά, και μόνο του τον άφινε κλεισμένο . . . τον καϋμένο!

Παραδείγματος χάριν τρέχει, κοιμάται.... και όλα τα ρήματα όσα σημαίνουν πράξεις, και αν όλα τα θέσης κατά σειράν, πάλιν δεν αποτελούν λόγον. Θεαίτητος. Βεβαίως πώς είναι δυνατόν; Ξένος. Και πάλιν όμως, όταν προφέρωμεν λέων, έλαφος, ίππος και όλα τα ονόματα, όσα απεδόθησαν εις τα πρόσωπα τα οποία εκτελούν τας πράξεις, και με αυτήν την συνέχειαν πάλιν δεν σχηματίζεται λόγος ακόμη.

Και όμως δεν ήθελε να κατηγορήση αυτούς προς τον Πατέρα· είχον άλλον κατήγορον, τον Μωυσήν, εις ον επίστευον. Ναι, τον Μωυσήν, εις του οποίου τα σμικρότατα ρήματα επηγγέλλοντο ότι υπακούουνεπί των μάλλον τετριμμένων εντολών του Νόμου, του οποίου είχον σωρεύσει όρη όλα φορτίων παραδόσεως και σχολίων, και εις αυτόν ηπίστουν και παρήκουον.

Ομοίως λοιπόν και ημείς θα επιθέσωμεν τα στοιχεία εις τα πράγματα, είτε έν εις έν, ό,τι νομίσωμεν ότι χρειάζεται, είτε πολλά ομού και θα κατασκευάσωμεν αυτά τα οποία λέγονται συλλαβαί, και πάλιν θα ενώσωμεν τας συλλαβάς, από τας οποίας σχηματίζονται και τα ονόματα και τα ρήματα.

Ισως στερηθούν και τα ρήματα την προσωπική τους κατάληξη, σαν τα γαλλικά ρήματα στον ενεστώτα της οριστικής κτλ. . Μα δεν είναι ανάγκη να κοιτάξουμε μόνο τι θα συνέβη κατόπι. Κάμποσα τέτοια συνέβηκαν ίσια με σήμερα, μόνο και μόνο για το λόγο που δε γράφηκε η γλώσσα μας απαρχής, σαν που μιλιούνταν. Είταν ένας καιρός που έκλιναν το πράμα, του πραμάτου, το γόνυ, του γονάτου.

Ας έχουμε χάρη στην πετριά μας, που και καλά να φανούμε στον κόσμο παιδιά των αρχαίων, αληθινοί κληρονόμοι τους. Κληρονόμοι, σε τι; Στην αρετή, στην παλικαριά; «Πολλού γε και δει», δάσκαλέ μου! Κληρονόμοι στ' ανώμαλα ρήματα! Ποιος να σ' ακούση, κι αν τους το πης, πως για νάχη, το έθνος δική του δύναμη και ζωή, πρέπει και δική του γλώσσα να μιλή και να γράφη.

Πες τους πως ο δρόμος που ανοίξανε με το σπαθί τους έβλεπε κατά τα μπρος, και όχι καταπίσω. Στην αληθινή την πρόοδο, όχι στη ψεύτικη τη μίμηση. Πες τους, πως για να σιάξη αυτός ο δρόμος που είνε τώρα πέτρες κι αγκάθια σπαρμένος, χρειάζεται δουλειά και ζωή, όχι ψευτοπερηφάνειες κι ανώμαλα ρήματα. Πες τα όλα, καθηγητή μου, με το καλό, καθώς σου τα λέγω.