United States or North Macedonia ? Vote for the TOP Country of the Week !


Όμως ποτέ δεν επέρασε αιών δημιουργικός που να μην ήταν και της κριτικής τέχνης αιών. Γιατί η κριτική ικανότης είναι που εφευρίσκει καινούριες φόρμες. Η τάσις της δημιουργίας είναι να επαναλαβαίνη τον εαυτό της. Στο κριτικό ένστικτο χρεωστούμε κάθε νέα Σχολή που βγαίνει στη μέση, κάθε καινούριο καλούπι που η Τέχνη βρίσκει έτοιμο στα χέρια της.

Εγώ λοιπόν, Πρωταγόρα, έχων υπ' όψει αυτά τα παραδείγματα, νομίζω ότι η ικανότης είναι πράγμα που δεν ημπορεί να διδαχθή· επειδή όμως σε ακούω να λέγης αυτά, υποχωρώ και νομίζω ότι κάτι λέγεις, διότι θεωρώ ότι έχεις αποκτήσει πείραν πολλών πραγμάτων, ότι έχεις μάθει δε πολλά, και ότι άλλα πάλιν έχεις ανακαλύψει μόνος σου.

Ότι τοιούτο είνε το μοιραίον τέρμα της εξελίξεως του ανθρωπίνου πνεύματος φαίνονται προϊδόντες και προειπόντες πάντες εν πάση χώρα και εποχή οι εγκύψαντες εις βαθυτέραν των όρων της υπάρξεως ημών μελέτην. Όπως εκάστου ημών, ούτω και της ανθρωπότητος εν γένει ελαττούται, εφ' όσον προβαίνει η ηλικία, η ικανότης να αισθανθή χαράν.

Πρωταγόρας Φρονώ, είπε, Σωκράτη, εγώ ότι πολύ μεγάλον μέρος της παιδείας ενός ανθρώπου είναι να είναι ικανός εις τα αποβλέποντα τα ποιήματα· συνίσταται δ' αυτή η ικανότης εις το να ημπορή να καταλαβαίνη εκείνα που λέγουν οι ποιηταί, ποία είναι σωστά βαλμένα εις ποίημα και ποία όχι, και να ηξεύρη να κρίνη δι' αυτά· και όταν τον ερωτούν να δικαιολογή την κρίσιν του.

Εάν λοιπόν ημπορής να μας αποδείξης καθαρώτερα ότι η ικανότης είναι πράγμα το οποίον δύναται να διδαχθή, μη καταδεχθής να μας το κρύψης, αλλά δείξε το εις ημάς. Πρωταγόρας Αλλά, Σωκράτη, είπε, δεν θα σας το κρύψω· αλλά τι από τα δύο θέλετε; θέλετε ως γέρων εις νέους να σας το αποδείξω διηγούμενος ένα μύθον , ή θέλετε να το πραγματευθώ με λογικάς αποδείξεις;

Λοιπόν ας δοκιμάσωμεν να εννοήσωμεν και το όνομα Ερμής τι σημαίνει, διά να γνωρίζωμεν αν ο φίλος απ' εδώ λέγει τίποτε σπουδαίον. Σωκράτης. Αλλά το όνομα αυτό δεικνύει, ότι ο Ερμής καταγίνεται εις την ρητορείαν, διότι και το ότι είναι διερμηνεύς και άγγελος, και ότι αγαπά την κλοπήν και την απάτην διά λόγου και το εμπορικόν του πνεύμα, όλα αυτά είναι μία ρητορική ικανότης.

Μέχρι τούδε λοιπόν η ικανότης των περιωρίζετο εις αυτά μόνον που ανέφερα, τώρα όμως πλέον έφθασαν εις την άκραν τελειότητα της παγκρατιαστικής τέχνης· διότι το μόνον είδος της μάχης που είχαν αφήση ακόμη ακαλλιέργητον, τώρα το επεξεργάσθησαν και αυτό εις βαθμόν, που να μην ημπορή πλέον απολύτως κανείς ούτε χέρι να τους σηκώση· τόσο φοβεροί έχουν γίνη να πολεμούν με τα λόγια και να ανασκευάζουν κάθε τι που ήθελεν ειπή ένας άλλος, είτε ψέμμα είτε αλήθεια.

Τόρα πλέον είναι ιδική μας ευκαιρία, να μη φανώμεν διόλου απρόθυμοι, διά να τα εξηγήσωμεν ορθώς. Πολύ ορθά ωμίλησες, και κάμε καθώς σκέπτεσαι. Λοιπόν πρέπει, φίλε Κλεινία, εις παν πράγμα να φαντασθώμεν τον κατάλληλον σωτήρα, καθώς εις το ζώον επλάσθη κυρίως η ψυχή και η κεφαλή ως το σπουδαιότερον. Πώς το εννοείς αυτό πάλιν; Βεβαίως η ικανότης αυτών των δύο παρέχει σωτηρίαν εις παν ζώον. Πώς;

Λοιπόν όστις είναι ικανός να εκτελή τούτο, δεν αντιλαμβάνεται καλά μίαν έννοιαν ως κοινήν εις πολλά, από όσα κείνται χωριστά, η οποία επεκτείνεται εις όλα, και άλλας πολλάς πάλιν και διαφόρους μεταξύ των, να εμπερικλείωνται απ' έξω από μίαν, και πάλιν μία άλλη να διαπερά όλα και να τα ενώνη εις έν, και άλλαι πολλαί να είναι εντελώς άσχετοι; Αυτή δε είναι η ικανότης να αναλύωμεν επιστημονικώς κατά γένη, δηλαδή εις ποία σημεία είναι δυνατόν να συγκοινωνούν τα διάφορα μέρη και εις ποία όχι.

Σωκράτης Βεβαίως αυτό θα ήτο παράλογον, αγαθέ μου φίλε· για σκέψου και το εξής· η αρετή λέγεις είναι η ικανότης του άρχειν· αλλά δεν θα προσθέσωμεν ενταύθα και το δικαίως, και θα αποκλείσωμεν το αδίκως; Μένων Έτσι νομίζω, διότι η δικαιοσύνη, Σωκράτη, είναι αρετή. Σωκράτης Ποίον εκ των δύο, ω Μένων, αρετή ή κάποια αρετή; Μένων Τι θέλεις να ειπής;