United States or Saint Pierre and Miquelon ? Vote for the TOP Country of the Week !
Gevoelde ook zij in haar hart slechts eene spottende geringschatting voor den armen dwaas, dien zij zoo geheel in hare macht had weten te krijgen? Beschuldigde zij hem soms ook van lafheid en eerloosheid? Dit denkbeeld deed hem nog veel meer leed dan het vorige, maar hij was te trotsch om haar te vragen, hoe zij over hem dacht.
Het tegenwoordige geslacht hecht niet veel waarde aan de eigenaardige eigenschappen van geest en gemoed, van denkwijze en karakter, van de geheele persoonlijkheid, die door dit erfelijk bezit van rang en aanzien en macht, van eene vaste, door allen erkende hooge positie, gaandeweg worden gevormd en ontwikkeld en ten slotte haast niet minder een erfelijk bezit zijn dan de voorvaderlijke grond; het tegenwoordige geslacht hecht daar niet veel aan, ja, ziet daar laag op neer en wijst het liefst op de schaduwzijden van dit aristokratisch karakter; maar of deze geringschatting, deze vijandige minachting geene noodlottige dwaling is, die schromelijke gevolgen na zich moet sleepen, ziedaar eene andere vraag.
[p.100] En dat is aldus in zijn werk gegaan. Nauwelijks in de Telegraaf-sfeer van maniakale anti-Duitschigheid en pro-Ententerigheid opgenomen in welker gedachtencomplex Nederland precies zooveel meetelt als zijn waarde van mògelijk trekpaard voor den Entente-oorlogswagen bedraagt werd Scharten's wezen tot in zijn diepste gronden bevrucht, ontwaakte het tot zijn vurigste kracht. Het wezen van dien Scharten, die, schoon van duitsche afstamming, in Nederland geboren, een latijnsch-geaard cosmopoliet is met een niet al te warme liefde waarvan de onbewuste plichtmatigheid hem wellicht tot dan bleef verholen voor zijn vaderland. Al die gevoelens, welke de Gids-atmosfeer verhinderd had, in hem tot bewustzijn zelfs te komen, werden hem nu als het uiterst-prijzenswaardige, als het onschatbaarste dat in hem was, onthuld. Geringschatting van Holland's volkseigen prachtig Scharten! juicht De Telegraaf, dáár motte we weze. Gesputter tegen die overal in Holland opstijgende "lamme lauwheid: de Neutraliteit ... die bóvenal beducht bleek voor het mògelijk uitdagend-schijnen eener ridderlijke houding".... O, snikt De Telegraaf, da'k dat heb magge beleve ... gauw! ma lodderein-boîte francaise, beste Alexander, mijn vieux brave,elle zit dans je linker poche.... "Hoe langer en hoe gruwelijker die waanzin duurt, hoe onverwoestbaarder dat Bewijs in het bewustzijn der menschheid zal komen te staan. Wie het dus goed met het menschdom meent, verlangt niet naar een ontijdigen vrede. Stelp niet de koorts, doch laat haar uitwoeden." Bravo! Bravo! gilt De Telegraaf, noù ben je eerst mijn salontijgertje, noù ben je eerst net zoo'n held-achter-de-sohrijftafel geworden als ik-zelf! En dan steken we van wal, hoor, we geven 'm van katoen. De Hollanders zijn "lauwe Laodicenzen", en wat "een slááfsche indruk" maakt dat, "al die Duitsche uniformen en petten" op de Hollandsche soldatenhoofden, alsof ze zoo bij "het driehonderd-zooveelste Pruisische regiment (moesten) worden ingelijfd." Tot zelfs eene novelle van een onzer schrijfsters is let op het maniakale Pruisisch-systematisch afgewerkt! Maar dan [p.101]bòven zijn nederigheid jegens De Telegraaf, bòven zijn blijdschap ùit, aan dat ideëele blad te mogen medewerken, stijgt als een leeuwerik uit een drenzig, vies burgertuintje zijn zingende ziel den hemel der liefde in. Bij al dat léélijke heeft hij nu ook van diezelfde Telegraaf en ziehier nu de vervulling mijner straks gegeven belofte het schóóne geschenk van den moed tot den hartstocht ontvangen. Het geheele innige, van zoete liefde innige stuk Een avond in Florence is niets anders dan het heerlijk-schoon gelaat zijner liefde tot Italië, maar kenden wij dit tot heden als een edel, duurzaam marmer, koel als zijns beeldhouwers sentimenten, nù is 't overbloosd door die nieuwe, die pas ontstoken vlam van den hartstocht. Welk een jammer voor mij dat mijn genot alweer niet onvermengd mocht blijven. Want ziehier de storende gedachte, die in mij rees: o naïeve Scharten, zijt gij de man, die den Jood zóó smadend zijn vreemdelingschap voor de voeten mocht werpen, gij die zóó over Holland en zóó over Italië kùnt spreken; die u gebonden voelt "aan dat heerlijke land, waar gij (u) meer dan érgens elders thuis ging(t) gevoelen"; gij dien, thans hier in Holland levend, nochtans in betrekking tot Italië het spraakbeeld naar de lippen dringt van "het in twee jaren niet terug geziene ouderlijke huis"?! Onderzoek u-zélf, máár: uw diépste ziel, èn: hoed u ervoor, die onbewust te vereenzelvigen schoon-scheppende éénheid als gij beiden vaak zijt met de psyche uwer wel cosmopolitisch-beeldend-geniale, maar naar haar grònd-aard en -wezen stoer-hollandsche vrouw ... en n
De bewondering voor zulk eene onnatuurlijke verhouding was het gevolg van de over-beschaving uit die dagen en de overdreven verheerlijking der vrouw was eene verklaarbare reactie op de geringschatting, waarmede men in de voorafgaande eeuwen op haar nederzag.
Wie voelt hier niet de bittere geringschatting voor het leven der vrouwen, de brutale aanmatiging der mannen! Voor andere zedelijke zwakheden volgt men dit systeem van beschikbaarstelling niet. Wanneer iemand in drift een moord pleegt, dan wijst de overheid immers ook geen individuen aan op welke hij bij voorkomende gelegenheden zijn drift kan botvieren.
In zijne beschouwing van het Werkend Leven treft ons de hoogheid van gevoel waarmede hij spreekt over de "veelike" krachten en lusten in den mensch; de geringschatting van zulke dingen als spijs en drank, welke de mensch wel moet nuttigen maar zooals de zieke een geneesmiddel.
Belangryke ontmoeting van 'n waschvrouw en haar dochter. Onderricht in 't alleen zaligmakend geloof. Beminnen, weten, stryden, de hoofdneigingen van individu en menschheid. De opdracht om 'n vers te maken, streelde Wouter. Jufvrouw Pieterse en Stoffel hadden zich vergeefs beyverd hun goede meening omtrent zyn talent, te omzwachtelen met geringschatting.
Voor Marianne echter behield hij, hoewel hij de onbeleefdheid had begaan, haar verlies te overleven, altijd die besliste voorkeur, die hem belang deed stellen in al wat haar wedervoer, en haar voor hem tot den geheimen standaard maakte van alle vrouwelijke volkomenheid; en menige veelbelovende schoonheid werd door hem in latere jaren met geringschatting beschouwd, daar zij de vergelijking niet kon doorstaan met Mevrouw Brandon.
De ondervinding heeft ons immers met mijn armen broeder geleerd, dat een geringschatting van de eischen aan zijn stand verschuldigd, niet tot zegen leidt. Eva heeft u lief als een dochter. Met beminnelijke eenvoudigheid heeft zij mij daarvan op den avond van ons huwelijk de verzekering gegeven. Zóó moet het zijn en blijven.
Wat aan den anderen kant van die grens ligt, zien wij, zoolang het mogelijk is, door den grauwen nevel der geringschatting, en wordt dat een enkele maal beslist onmogelijk, dan door den gelen schijn des naijvers heen. En hetgeen nóg verder af ligt, geheel buitenslands, dat blinkt voor ons bovenal in het licht der belachelijkheid.
Woord Van De Dag