United States or Belarus ? Vote for the TOP Country of the Week !


Περιττό ίσως ναναφερθή, πως πρωτοαίτιοι της επαναστατικής εκείνης αλλαγής της τέχνης από κινητή και ζωηρή σ' ακίνητη και κρυσταλλωμένη είταν οι ίδιοι οι Πατέρες, που έκαμαν ό,τι μπορούσανε για να μην πάρη ειδωλολατρική μορφή το πρόσωπο του Χριστού, και μάλιστα να μην πάρη μήτε καμιά μορφή, αφού κατά τα ιουδαϊκά φρονήματα η εικόνα είταν ειδωλολατρικό πράμα.

Σιγά σιγά όμως, όσο μεγάλωνε ο χριστιανισμός και πλήθαιναν οι χριστιανικές εικόνες, γίνουνταν κι ο κλώνος αυτός της τέχνης ανεξάρτητο τμήμα με δικά του στοιχεία, με δικές του φαντασίες κ' ιδέες. Άρχιζε κ' έφευγε η τέχνη από το κλασσικό της πρότυπο, κ' ένα από τα σημαντικώτερα σημάδια της αλλαγής είταν η απόφασή τους να συστήσουν ξέχωρον τύπο για το πρόσωπο του Σωτήρα.

Άμα προκόψη η επιστήμη, άμα τελειοποιηθή, θα μπορέση βέβαια να μας ξεσκεπάση καμιά μέρα τον κρυφό μηχανισμό της γλωσσικής ενέργειας του αθρώπου. Η ενέργεια αφτή είναι διπλή, είναι ψυχική και φυσιολογική, γιατί σήμερα μάθαμε και κοιτάζουμε το φυσιολογικό λόγο κάθε αλλαγής.

Ίσια ίσια γιατί βρίσκεται πιο κοντά στην αρχαία, μας φύλαξε καλήτερα η γραικική την ιστορική σειρά κάθε αλλαγής, και μπορούμε να διούμε, για να πη τινάς, πόσα σκαλιά έπρεπε να κατεβή ένας τύπος αρχαίος για να φτάξη ίσια με τα χρόνια μας. Τους βαθμούς αφτούς δεν τους έχουμε πάντα μήτε στις νεολατινικές γλώσσες. Είδαμε για ποιο λόγο· γιατί λείπουν τα μνημεία της λατινικής δημοτικής.

Πριν από τον Ερωτόκριτο και την Ερωφίλη δε βρίσκουμε τίποτις παρά τύπους ανακατεμένους, μισό ρωμαίικους μισό ελληνικούς, όπως και στο Σπανέα τον ίδιο. Άρχισε ως τόσο, αν όχι η καθαυτό αλλαγή, δίχως άλλο όμως η προετοιμασία της αλλαγής από τους πρώτους χρόνους μετά Χριστό, από τότες δηλαδή που χάθηκαν οι διάλεχτες και καταστρώθηκε η κοινή, που είναι και του Βαγγέλιου η γλώσσα.

Η επιστήμη που δεν το πιστέβει μορφώθηκε η ίδια σ' ανεξάρτητα κράτη· μας διδάσκει που κάθε γλώσσα αλλάζει μοναχή της και δίχως να υπάρχη καμιά ξεχωριστή, εξωτερική αιτία της αλλαγής. Η δουλεία δεν μπόρεσε ως τώρα μήτε να φτειάξη μήτε να χαλάση γραμματική. Κάτι ξέρει κ' η επιστήμη που το λέει.

Αν αφεθής εις ημάςοίτινες διακείμεθα λίαν ευμενώς προς σεθα ωφεληθής εκ της αλλαγής ταύτης· αλλ' αν ζητήσης να μοι προσάψης σκληρότητα, ακολουθούσα το παράδειγμα του Αντωνίου, θα αποβάλης την ημετέραν ευμένειαν, και θα επιφέρης τον όλεθρον των τέκνων σου, εκ του οποίου θα προφυλάξω αυτά, αν επ' εμέ στηρίξης τας ελπίδας σου. Σε προσκυνώ.