United States or El Salvador ? Vote for the TOP Country of the Week !
Στη Γαλλία, στο δέκατο έβδομο αιώνα, όταν ακόμη δεν είχαν καμιά ιδέα για γλωσσολογία και μήτε συμπέραιναν που τα γαλλικά και τα λατινικά είναι η ίδια γλώσσα, ετυμολογούσαν, όπως τύχαινε, κ' έλεγαν που το car έρχεται από το γαρ και που το diner είναι ταρχαίο δειπνείν . Πριν πιάση κανείς να μελετήση γλωσσολογία όπως τη μελετούμε σήμερα, προσέχει μόνο στις λέξες, και νομίζει που το βάσιμο και διακριτικό σημείο σε μια γλώσσα είναι το λεχτικό της.
Μα ανίσως και παρατηρήση ο αναγνώστης πως σαν πιώτερο κάποτες ιστορώ τα δυσάρεστα, μάλιστα στην Εισαγωγή, ας μην ξεχνάη πως το έργο τούτο το καταπιάστηκα ύστερ' από μεγάλα εθνικά πάθια, πως το έθνος τόδειξε θεότρανα πως μεγάλη αρρώστια το κρυφοτρώει, πως η αρρώστια του είναι χρονικιά, και πως χρέος έχουμε να τα μελετούμε και να τα φανερώνουμε τα σοβαρά της σημάδια, ίσως κ' η νέα η γενεά, που απ' αυτή και μονάχη ελπίζουμε, ωφεληθή πια από την πείρα, που μας στάθηκε νεκρό γράμμα κ' εμάς και των παλιώ μας προπατόρων — όχι των Βυζαντινών, αυτοί την ήξεραν τη δουλειά τους — και μπη το Έθνος στο μεγάλο δρόμο που δεν του λείπει δύναμη να τον τρέξη.
Ένα ένα πρέπει να πάρουμε τα γλωσσικά φαινόμενα και να διούμε το νόημά τους, πρέπει να μελετούμε τα κείμενα. Είναι βέβαιο που μήτε στου Πουλολόγου τους στίχους, μήτε στην ψεφτολειτουργία του Σπανού μπορεί ναπαντήσουμε του Αριστοφάνη τη χάρη ή του Πλάτωνα τη σοφία. Αλλά μήτε γυρέβει κανείς τέτοια πράματα.
Τέτοια δουλειά δεν είδαμε να γίνη ακόμη . Όπως φανή του καθενός, θα μας πη τη λέξη ιταλική ή γαλλική· καπότες θα μας τη βγάλη ισπανική, κάποτες πορτογαλλική. Μ' αφτό το σύστημα όμως μήτε η γλωσσολογία προκόφτει, μήτε η ιστορία· είναι επιστημονικά ζητήματα και δεν μπορεί, μήτε μάλιστα ταιριάζει να παίρνουμε τη συνήθεια να τα μελετούμε όπως τύχη. Τέλος, χρειάζεται να κάμουμε κι άλλα τέσσερα τμήματα.
Των αρχαίων τα έργα που σήμερα μελετούμε έχουνε για μας δυω λογιώ σημασία· ή στην ιστορική τους, στην επιστημονική τους αξία θα προσέξουμε, ή στη φιλολογική . Ή θα κοιτάξουμε να διούμε τι μπορεί να πάθουμε απ' αφτά τα έργα για τα έθιμα, για τους νόμους, για τη θρησκεία, για τη γλώσσα, ας είναι και για την τοπογραφία της Αθήνας ή της Ρώμης, ή μας φτάνει να πιάσουμε το βιβλίο στο χέρι, να διαβάσουμε τον Όμηρο και το Σοφοκλή, μόνο και μόνο γιατί μας αρέσει τέτοια συντροφιά, γιατί γυρέβουμε να βρούμε στους αρχαίους ή κανένα όμορφο στίχο, ή καμιά σκέψη μεγάλη, ή καμιά ιδέα που μας υψώνει το νου.
Κι όχι μονάχα που είναι ιερό πράμα, όχι μονάχα που μας κράτησε το λυχνάρι της εθνικής σωτηρίας μας ως το τέλος, μα επειδή ακολουθώντας την ξεδιαλύνουμε το χαρακτήρα μας, τα φυσικά μας, μελετούμε μάλλους λόγους την καθαυτό ζωή μας που είναι κ' η καθαυτό ιστορία μας. Ιστορήσαμε ως την ώρα ένα και μεγάλο, εθνάρχη, τον Αθανάσιο.
Μπροστά στον άθρωπο, τολμώ να το πω, κι ο Σοφοκλής φαίνεται μικρός. Τάτομα δε λογαριάζουν, όταν είναι τέτοιο αντικείμενο στη μέση. Και δεν έχει να κάμη αν η εποχή που μελετούμε είναι μεγάλη και ξακουστή, ή παρακατιανή κι άγνωστη. Σ' όλη τη σειρά της μακρινής του ζωής, ο άθρωπος μνήσκει άθρωπος.
Αμαρτία μάλιστα μου φαινότανε, να πονή ακόμα το έθνος από τέτοια φοβερή συφορά και μεις να το νανουρίζουμε με τραγούδια, αντίς να μελετούμε το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να γίνη για να μην ξανακυλήση σε παρόμοια ταπείνωση· αμαρτία να παίζουμε με τη φαντασία, αντίς να δουλεύουμε με το νου. Σα να μην το ψυχολόγησα και πολύ καλά θα μου πης, αυτό.
Λέξη Της Ημέρας