United States or Djibouti ? Vote for the TOP Country of the Week !
Por conclusión advierto que en este mi trabajo, que no ha sido pequeño, me he servido de la Obra de Buchan, de la del Doctor Martin Martinez, del Rozier y de Linneo en aquellos casos en que Tissot omite el tratar de algunos males ó enfermedades: todo en obsequio y beneficio de los pobres indios que viven lejos de la Capital, y aun de los españoles enfermos que, á falta de Facultativos europeos, se ven no pocas veces precisados á ponerse en manos de los Curanderos del país.
Ito,i, aral ni Buchan. Ang tauong sinisipon, na hindi nagbabauas nang caniyang pagcain, at ang ungmiinom lamang nang mainit na tubig, ay guinugulo niya ang sicmura; ang pag-uubo ay hindi mauaualang hamac cun gayón, at siya,i, ooui sa calagayan sinaysay co sa párrafo 82.
Gayon din mabuti rito ang pag-inom nang maraming tubig na pinaglagaan nang bulaclac nang alagao , at ang pagmumumog nang bilin sa número 19. Magaling naman sa maysaquit na malubha ang bilin sa número 80, na yao,i, turo ni Buchan. Ang gamot sa bucol, na ang pan~galan nang tagalog doo,i, bayiqui, ó bayicqui.
Saca maghuhulog ca pa mandin doon nang timbang pisong ruibarbong binayo, at caunting jarabe nang azúcar lamang at tubig, bago yaong lahat na bagay na magcalahoc ay gauin mong man~ga píldoras ó pelotillas, na ang timbang nang baua,t, isa,i, limang butil na palay. Cun ibig mo ang matapang pa sa roo,i, damihan mo ang mercurio hangan maguing piso ang timbang. Ito,i, turo ni Buchan. Nota.
Ualang maalamang gamot sa gota , ó piyo: at masama namang gamutin, sa pagca mauala man yaong saquit na yao,i, mamamatay caalam-alam nang biglang pagcamatay ang may catauan, ayon sa uica ni Buchan. Caya ang sasabihin co lamang n~gayon, ay ang magaling gauin sa maysaquit na inuurun~gan nang piyo.
Cun mayroong salitre ay ang isang dampot nang dalauang daliri at ang isang cucharang suca, ay isama sa isang tazang tubig, at ipaiinom sa binabalin~gon~goy; ito,i, gagauin touing calahating oras. Bihirang maysaquit ang hindi gunggmaling, ani Buchan, pagca ibabad, ó basain nang basain nang malamig na tubig ang caniyang punong catauan.
Ang totoong sucat gauin sa babaying nan~gan~ganac, ay ang sasabihin co n~gayon, na yao,i, pauang aral ni Tissot at ni Buchan, na sila ang totoong dapat paniualaan, sapagca bihasang totoo sila doon sa man~ga bagay na yaon Cun mayroong babaying nan~gan~ganac na dating malacas siya,t, hindi masasactin at hindi rin sala ang hichura nang caniyang catauan, cun baga mahirap ang caniyang pan~gan~ganac, ay houag siyang dumag-is cun hindi panahon at siya,i, bagcus hihina.
Itong man~ga uica co n~gayon ang sucat gauin nang natutuyo ang catauan, at cun minsan siya ang nacagagaling sa marami; datapoua mayroon pang iba na turo ni Buchan na magagaua mo cun ibig mo, at cun minamagaling mo, na yaon n~ga ang isusunod co rito.
Ang maysaquit ay hindi sucat uminom nang tubig, magmumumog siya lamang ó iinom nang caunti; magaling din ang alac sa misa na hindi maitim, na pinagbabaran nang ajenjos. Mabuti rin, ani Buchan, ang pag-inom cun umaga,t, cun gab-i nang isang cucharang bot-o nang mostaza na hindi bayo na ihuhulog sa isang tazang tubig na pinaglagaan nang luya.
Ang uica ni Buchan, na totoong buting parapitan ang lugar na masaquit. Pag nauala na ang cólico, pati nang lagnat, at nacacatulog tulog na ang may cataua,i, purgahin nang isang mahinang pamurga, para nang maná timbang dalauang piso, na may casamang sal de Epsom timbang saicapat, na yaong dalauang bagay ay tutunauin sa isang vasong suero.