United States or Niue ? Vote for the TOP Country of the Week !
Pagca guinaua na itong lahat na gamot at ang maysaquit ay ualang lagnat, cun husay naman ang caniyang sicmura, at ugali ang caniyang pananabi, at cun hindi rin namamaga ang casangcapang masaquit, at hindi mainit, ó ga tuyo ang catauan nang maysaquit, ay mabibig-yan siya bago humiga nang polvos número 25 sa isang tagayang tubig na hinulugan nang caunting triaca, ga ualong butil na maiz carami; at caalam-alam gagaling na, lalo pa cun tapalan, ó cumutan ang casangcapang masaquit nang isang basahang babad sa tubig na turo sa número 27.
Ang totoong lauong saquit ay ang sa bayauang, ang sa batoc, at sa balisacang. Cun ang saquit ay nananatili sa balat nang ulo, sa bubong nang mata, ó sa n~gipin ay totoong nahihirapan ang maysaquit; at lalo pang mahirap at mapan~ganib cun napapasaloob ang saquit. Cun ungmacyat sa ulo, ay nagbabalais ang maysaquit; at cun sa sicmura, ó sa bituca mapatun~go, ó sa baga, siya,i, mamamatay caalam-alam.
Pinasalamatan sila nang Cura, at nagdahilan, na siya,i, maglalacad-lacad pa; subali,t, tumiguil siya, at nagcocono-conouari siya,i, nanonood nang mañga bulaclac na tumutubo sa loob nang bacuran nang canilang solar , at nagtanong sa naturang mag-asaua nang iba,t, ibang tungcol sa mañga bulaclac at ibang mañga pananim, na natanao doon; at caalam-alam nila,i, ang uica nang aming Cura: ¡ Seguro,i, si Próspero ang nagtanim niyang mga halaman na iyan!
Cun minsan nagsisin-oc na parati ang may catauan; ang pulso ay munti at hindi husay; cun minsan may ubong caunti na ualang inilulura. Cun doon sa iniilaguin nang may catauan mayroong naquiquitang tila boto nang melón ó calabaza,i, caalam-alam mayroon sa caniyang tiyan na bulating mahaba na may casucasuan malapad at maputi, na pinan~gan~ganlang tenia ó solitaria.
N~guni cun ang pag-iilaguin ay nauala na dahil sa pag-inom nang ruibarbo, at baga man nauala,i, ungmuuli rin capag nacaraan ang ilang arao, ay caalam-alam mayroong malagquit sa loob, na hindi pa nacucuha; ang gagauin cun gayon ay pupurgahin nang bilin sa número 21, ó noon ding bilin sa número 51, para nang turo co can~gina; magaling din ang sa número 23 ó 47.
Dito, pó, sa lagay na ito ay lumalacad nang lumalacad ang panahon, at aco pó,i, macapagcompisal na, at nacapagcomulgar, cung macailan na; at marunong na, pó, acong bumasa, sumulat at nang caunting cuenta; at caalam-alam co ay sumapit na aco sa cabagongtauohan.
Ualang maalamang gamot sa gota , ó piyo: at masama namang gamutin, sa pagca mauala man yaong saquit na yao,i, mamamatay caalam-alam nang biglang pagcamatay ang may catauan, ayon sa uica ni Buchan. Caya ang sasabihin co lamang n~gayon, ay ang magaling gauin sa maysaquit na inuurun~gan nang piyo.
Cun baga siya,i, dungmoroual ó sungmusuca pagca cain ay yaon ang señal na caalam-alam matutuyo ang catauan. Ang hungmahalili rito ay ang paglura nang berdeng maputi na may casamang dugo. Ang cataua,i, ungmoonti dahil sa lagnat na ética at dahil sa pauis na malaqui, na dungmaraan sa caniya touing umaga at touing gabi.
Datapoua cun baga ungmuunti ang casiquipan nang sicmura at lungmalambot-lambot ang tiyan, ó cun nacacatulog-tulog na ang maysaquit, caalam-alam ay gungmagaling.
Caya bunsó hayo ca na at ang gabi'i, malalim na, at malapit nanga bagá dumating yaóng Adarna. Yáo nanga si don Juan sa Tabor na cabunducan, at caniyang aabangan ang ibong pinag-lalacbay. Nang siya'i, dumating na sa puno nang cahoy bagá doon na hinintay niya yaon ngang ibong Adarna. Ay ano'i, caalam-alam sa caniyang ipaghihintay, ay siyang pagdating naman niyaong ibong sadyang mahal.