United States or Bolivia ? Vote for the TOP Country of the Week !
Sa isang bahay sa parang na di nalalayóng lubhâ sa Hamburgo, mariquit na ciudad nang Alemania, na nalalagay sa dalampasigan nang mayamang ilog na Albis, ay tungmatahan ang isang malaquing ancan nang man~ga tauong magcacamaganac at magcacaibigan. Mahirap matalastas cung alin ang lalong minamahal nang ama at ina, na pinacaulo nang ancang yaon ó familia; cung ang caniyang man~ga anac na lalaqui na si Nicolás at si Juan, ó ang man~ga anac na babayi na si Teodora at si Luisa; ó ang caniyang man~ga pamangquin na si Enrique at si Cárlos, ó si Ramon at si Basilio, man~ga anac nang dalaua nilang caibigan. Ang dalauang ito,y, man~ga binat
Maraming babaying matanda ang namamatay cun bagong tungmatahan ang pagdaan nang panahon sa canila; datapoua mayroong ibang gungmagaling sa rati ang canilang catauan, nauauala ang ibang man~ga saquit, at cun minsan ang dating nananalamin, sapagca malabo ang mata, ay nacaquiquita nang magaling, at iniiuan ang salamin. Nota.
Cun baga tungmatahan ang pagdahac nang may sibol sa baga, pasipsiping agad nang sin~gao nang tubig na mainit ayon sa turo sa número 53; touing oras bibig-yan nang isang cuchara nang turo sa número 8 at bucod dito,i, painumin nang maraming totoo noong bilin sa número 12; at cun siya,i, nacacacaya, ay lumacad ó sumacay sa cabayo.
Ang bagyó.... Si Teodora. ¿At anong cahulugan nito? Ang Ama. Ang bag-yó ay isang totoong malacas na han~gin na hungmihihip na parang ipoipo, at nangagaling sa man~ga nagcacasalusalubong na han~gin. Tatlong arao at tatlong gabi na di tungmatahan ang mabilis na han~gin; nabali ang tatlo naming palo, at sinoman sa amin ay di marunong magpalacad nang sasac-yan.
Ang icalaua,i, cun mayroong maraming dugo, doon din sa baga nang may catauan. Ang icatlo ay ang man~ga malagquit na tungmatahan sa baga rin. Cun ungmiinit, ó ga nan~gun~gurong ang man~ga litid nang baga, na dahil doo,i, hindi macahin~ga ang may catauan, ay mauaualang cusa ang caniyang saquit di man siya gamutin, ó cun paamuyin nang mabaho, para nang sinunog na pacpac nang manoc ó ingo.
Ang gayong pag-iilaguin ay siyang cusang tungmatahan na hindi cailan~gan ang gamot doon; ang gagauin lamang nang maysaquit, ay houag siyang cumain nang marami; ang carne, ang alac, at ang itlog ay hindi magaling; ang man~ga gulay at man~ga hinog na bun~ga nang cahoy ay macacain niya; mabuti naman ang siya,i, uminom nang marami rami sa dati.
Ang uica naman ni Rivera, na ang totoong galing sa sibol na yao,i, ang palaca sa ilog, yaon bagang palacang tungmatahan sa tubig na ungmaanod; saca pinipisa ang ulo, at pinapatay, bago bia-quin at itapal sa sibol; touing icalauang oras ay pinapaltan nang ibang palacang bago; at sa loob nang isang arao ay gungmagaling ang maysaquit, at ang ugat nang sibol ay madadala tuloy nang palaca.
Bagay rin dito ang bañusang macalaua arao-arao hangang tuhod na malahinin~gang tubig, cun ang saquit ay tungmatahan sa ulo; at cun mahirap ang calagayan nang maysaquit, ay totoong buti lag-yan nang parapit sa talampacan número 36.
Mayroon namang pagsaquit nang cabiac na ulo, ó cabiac na muc-ha, na yao,i, tinatauag na jaqueca nang castila, at dala nang man~ga marurumi na tungmatahan sa sicmura; at ang bagay dito, ay ang purga número 21; saca ang dita número 14 pag pinurga na ang maysaquit. Ang escorbuto Nota. Mayroon namang ilang saquit na ang pan~galan nang castila doo,i, escorbuto na yao,i, pagdurugo nang n~gipin.
Mayroong tauong linalabasan n~g dugo sa ilong na yaon ang pinan~gan~ganlang binabalin~goyn~goy, at cun hindi maraming dugo ang lungmalabas ay mabuting pabayaan; datapoua cun minsan pag talagang tatahanan ang paglabas n~g dugo, ay dinaraanan nang pagcalio ang maysaquit, at ang magaling doon cun gayon, ay ang suca na ipa-aamoy sa caniya; cun minsan naman ang maysaquit ay lungmulubha pa mandin; ang dugo,i, hindi tungmatahan nang paglabas; ang pulso,i, ay tila nan~gin~ginig, namamatay ang color nang muc-ha at labi, at ibig sumuca ang maysaquit.