United States or Saint Martin ? Vote for the TOP Country of the Week !


Datapoua cun baga caya sungmasaquit ang n~gipin sapagca ang litid na munti nang n~gipin ay namamaga, hindi macucuha ang saquit, cundi sangrahan ang may catauan at caalam-alam yaon ang icagagaling niya.

Ang icalaua,i, ang pamamaga niyong litid na munti, na naroon sa pinacaugat nang man~ga n~gipin; ó cun minsan ang pamamaga naman niyong pinaca balat na matigas, na nasasapao sa man~ga n~gipin sa ilalim nang n~gidn~gid, at caya pati nang n~gidn~gid cun minsan sungmasaquit.

Ang pag-inom nang maraming alac hangan nalalasing ang may catauan, ang man~ga sugat sa ulo at sa loob nang gulugod, ang han~ging malamig cun ungmuulan, ang pagliban nang ugaling pag-ihi ó pananabi; ang pagtahang parati na ualang gaua, ang pag-inom nang malimit nang cha, ó cafe etc., ang man~ga sugat sa litid, ang sin~gao na masama na nangagaling sa lupa, at ang iba pa.

Cun ang sa lantin ang gagauin ay pinipili ang may malapad na dahon, at limang litid, na doon naquiquita sa tangcay pag nalagot. Alin man doon sa dalauang ungüentong yaon, ay nagagamit sa sinisibulan nang baga, na mula sa bagong pagsibol hangang sa mabahao. Datapoua lalong mabuti sa man~ga ungüentong ito ang sundin ang man~ga itinuro co dito sa capítulong ito.

Cun babayi, ang sinusubaan dahil sa mayroon siyang saquit sa caniyang man~ga litid ay gagamutin para nang turo doon sa párrafo 419 at sa 420. Ang gamot sa tauong sinusubaan ó nadedesmayo dahil sa siya,i, natacot, ó namanglao, ó nagalit. Ang nagcacasaquit dahil sa siya,i, natacot, ay gagamutin para nang turo co sa capítulo 68.

Ang icalaua,i, cun mayroong maraming dugo, doon din sa baga nang may catauan. Ang icatlo ay ang man~ga malagquit na tungmatahan sa baga rin. Cun ungmiinit, ó ga nan~gun~gurong ang man~ga litid nang baga, na dahil doo,i, hindi macahin~ga ang may catauan, ay mauaualang cusa ang caniyang saquit di man siya gamutin, ó cun paamuyin nang mabaho, para nang sinunog na pacpac nang manoc ó ingo.

Cun minsan dahil sa narapilos ang tauo, ó dahil sa siya,i, nahulog, ó binatac ang caniyang paa ó camay, ay sungmasaquit yaong man~ga casangcapang yaon; at caya gayon, sapagca napacabanat ó napacaunat ang litid. Cun minsan namamaga naman ang casangcapang nasactan. Ang gamot doon ay gayon. Ibababad pagdaca ang paa ó camay na nasactan sa malamig na tubig.

Nakaramdam si Tirso n~g isang malaking pagkahapo n~g katawan. Sa kanyang noo ay gumiti ang malalamig na butil n~g pawis, samantalang ang m~ga litid n~g dalawang paa'y tila bahabahagyang tinatakasan n~g lakas. Makasandali pa, ay boong panglalambot nang ibinagsak ang katawan sa isang peresosang nasa may likuran niya.

Ang gamot sa hindi macaquita, magaling man ang caniyang mata, na ang tauag nang castila doo,i, gota serena. Mayroong tauo, na cun tingnan ang caniyang mata, ay anaqui para nang mata nang ibang tauo, datapoua,i, hindi siya macacaquita; cun baga caya hindi siya macaquita, ay sapagca nalubay, ó ga namatay ang cabagsican nang litid nang mata, ay ualang magauang gamot doon.

Sinaysay ni cabezang Angi ang lahat, na ualang inilihim, at nang mabalitaan ni Pili ang nangyari sa caniyang capatid, ¡ay ina co! parang natangal ang lahat nang litid nang caniyang cataouan, caya magpacalacas-lacas man siya,t, magpacatibay-tibay man nang loob, ay nahapay rin siya. Sinabi co cañgina, na ang catauoan ni Felicitas doon sa panahong yaon, ay buto,t, balat lamang.