Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 30 april 2025
De hartdiepe, tragische levens-ernst die in Rousseau aan 't groeien was, zou hij nooit begrijpen. Hun temperament was geheel verschillend: Rousseau intermitteerend-aktief, droomerig-teeder, neigend tot zwaarmoedigheid; Diderot luchthartig, opgewekt, vol overvloeiend leven en behoefte aan uiting, een uiterst bewegelijke, sanguinisch-aktieve natuur.
Buffon moge grootscher zijn, Diderot vuriger, meer met revolutionaire elektriciteit geladen, La Mettrie, Helvétius en Holbach onverschrokkener de konsekwenties trekken van de nieuwe anti-godsdienstige wereldbeschouwing, Voltaire geldt bij vriend en vijand als de onbetwiste aanvoerder van den aanval op dwang, tyrannie en bijgeloof.
Maar al hun beschouwingen hebben geen zekerheid gebracht. Brieven zonder tal booze, heftige, hoonende, koude, kalmeerende, gemoedelijke brieven mijn hemel! wat schreven de menschen in dien tijd vlogen als vogels van diverse pluimage tusschen Rousseau, Mme d'Epinay, Mme d'Houdetot, Diderot, Grimm en St. Lambert heen en weer in die najaarsdagen.
Dan die jaren in Montmorency: de tijd van zijn groote werk-verzonkenheid, en ook van zijn ontzettende gemoedsbewegingen toen de breuk kwam met Diderot en Grimm en al zijn oude vrienden, en van zijn razenden hartstocht voor Mme d'Houdetot.
De omgang met den laatste werd weldra meer vertrouwelijk: in die dagen van teleurstelling vond hij, wat hij sedert zijn kinderjaren te Bossey niet gehad had, een vriend. Rousseau en Diderot kwamen op vele punten overeen, verschilden op vele anderen. Zoo is 't het beste voor de vriendschap, doorgaans.
De toestand onder het ancien régime was wel ellendig en werd vooral aan het licht gebracht door den invloed van groote denkers en schrijvers als Voltaire, Rousseau, Montesquieu en de Encyclopedisten Diderot en d'Alembert, mannen, meest allen overleden, voordat de omwenteling begon, maar die in hun geschriften de bestaande toestanden aanvielen en middelen gaven ter verbetering.
Als zijn voornaamste hater en vervolger beschouwde hij, behalve de vroegere vrienden waarmee hij gebrouilleerd was: Grimm, Diderot, Mme d'Epinay, natuurlijk Voltaire en diens onmiddellijke omgeving.
Mme d'Epinay bemoeide zich met de zaak en wist de vrienden weer te verzoenen: Diderot bezocht Rousseau in de Hermitage en na dat bezoek schreef Rousseau geheel verteederd aan zijn oude vriendin: "ge hadt groot gelijk met te willen dat ik Diderot zag. Hij bracht gisteren den dag hier door, ik heb in langen tijd niet zoo'n heerlijken dag gehad.
't Is niet voldoende, dat Montesquieu de revolutie vooruit ziet, dat Diderot ze preekt, dat Beaumarchais ze aankondigt, dat Condorcet ze berekent, dat Arouet ze voorbereidt, dat Rousseau er over mijmert. Danton moet ze durven ondernemen. De kreet: Durven! is een Daar zij licht! Voor den vooruitgang van het menschelijk geslacht moeten uit de hoogte steeds fiere lessen van moed gegeven worden.
Aan Mme d'Epinay schreef hij van uit zijn nieuwe woning, "niets is zoo eenvoudig en zoo noodzakelijk, Mevrouw, als weg te trekken uit uw huis, wanneer ge niet wenscht, dat ik er blijf." Toen zonk hij in elkaar. Zijn oude vrienden had hij voor goed verloren, ofschoon de eigenlijke breuk met Diderot wat later kwam.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek