Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 6 juni 2025
Het waren verdierlijkte wezens, die op lageren trap stonden dan de speurhonden, die om het fortje ronddoolden. Het zou inderdaad geene overdrijving mogen genoemd worden, wanneer beweerd werd, dat die dieren hen in verstandelijk begrip overtroffen. Zij toch kenden het samenstel en den omvang der kreek. Zij zwommen ongehinderd de veelvuldige vaarwaters door en over.
Bij den socialen aanleg moet nog iets anders komen, n.l. dat de mensch verstand bezit. Dit verklaart Grotius als volgt. Het sociale leven der dieren is, volgens hem, te danken, aan een verstandelijk beginsel buiten hen, omdat zij zelf geen verstand bezitten. En dit blijkt hieruit, dat zij niet eenzelfde gedragslijn volgen in alle andere zaken, ook zijn deze op zich zelf niet moeilijker.
Kunstwaarde krijgt 'n gedachte eerst, als ze niet meer zuiver verstandelijk blijft maar ... ja, hoe zal ik 't zeggen?... ineenvloeit tot 'n geheimzinnig complex....
Hij is ervan doordrongen, dat godsdienstige waarheden verstandelijk niet bewezen maar door het gevoel aanvaard worden: "wij kunnen zoo oneindig meer gevoelen dan begrijpen." Waar het religieuze louter als gevoelszaak wordt beschouwd, wordt zijn overgang tot de Roomsche kerk begrijpelijk; hij heeft werkelijk gemeend, dat die godsdienst de schoonste was.
In verstandelijk opzicht, in vlugheid van begrip en scherpzinnigheid, moeten zij ongetwijfeld voor de Grieken onderdoen: van daar dat zij zich ook in het maatschappelijk leven zelden boven het middelmatige verheffen; maar de zucht tot intrige en de politieke razernij, twee zeer leelijke eigenschappen van het grieksche karakter, zijn hun ook ten eenemale vreemd.
En de »Grenzen" van Opzoomer laten ons een staat zien, door het verstand beheerscht. Zij wettigen de gedeeltelijke verlating van het leerstelsel, waartoe de laatste verplicht werd, om zich te veranderen in een verstandelijk opportunisme en door hunne termen bewijzen zij dat er reeds een levendige oppositie gevoerd werd tusschen de beide tegenovergestelde groepen.
Veel invloed op de sexueele zeden van hun tijd hebben zij echter niet kunnen uitoefenen, daarvoor waren hunne leeringen te bloot verstandelijk en richtten zij zich te weinig tot het gevoel, dat ten slotte de machtigste factor is om uit de bespiegeling te komen tot een daad.
Maar met een ongelijk gevolg. In beiden is veel van Garborg zelf. Dit drama herinnert meer dan eenig ander aan Ibsen's 'Vijand des Volks'. In beide staat één man tegenover allen en overwint zijn tegenstanders zedelijk en verstandelijk, maar wordt uitgestooten, omdat hij de waarheid zegt.
Er zijn wel meer van die tegenstellingen in het Batak-karakter, moeilijk te begrijpen voor den vreemdeling: de verslagen van het Zendinggenootschap bewaren voorbeelden bij menigte ervan, zooals zij trouwens over het geheel een rijke bron van kennis zijn voor het zedelijk en verstandelijk zoowel als voor het stoffelijk leven van dit volk.
De grondtrekken van zijn karakter heeft hij zuiver getrokken: Een vat vol tegenstrijdigheden, scherp als een vlijm en zacht als een meisje; een geest, die 't hoogste en ingewikkeldste terstond vatte en de eenvoudigste zaak soms niet kon begrijpen; een geest, die beide kanten tegelijk zag en een buitengewone gave bezat, om wat hij niet door studie of waarneming kent, intuïtief te benaderen, en om 't geen hij weet kantig en scherp omlijnd weer te geven; scherp verstandelijk en gevoelig tot in 't weeke en sentimenteele toe.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek