Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 19 oktober 2025
In dit opzicht mochten gereformeerde theologen vrijmoedig hun stem verheffen, mocht de doopsgezinde W. de Vos, leeraar bij de Lam-isten, in 1771 eene prijsverhandeling over het huwelijk schrijven. Maar, gelijk hun invloed door rigoristische gestrengheid niet onverdeeld gezegend was, was hij ook noch algemeen noch volstrekt en zij zelven trouwens waren den tijdgeest onderworpen.
Zoo is de wereld. Gij theologen dicht aan het menschelijk bestaan, ik laat in het midden met welke bijoogmerken, een doel toe waar niemand naar streeft. In den grond der zaak toch bekommert geen sterveling zich om iets anders als om spijs en drank; tenzij men, gelijk het geval is met mijzelven, eene afleiding gevonden heeft in de liefde.
Battus zelf moet de prinses doen opmerken dat Erasmus te bescheiden is om regtstreeks haar met zijne wenschen bekend te maken; dat iemand met zulk eene zwakke gezondheid niet naar Italië reizen kan, zonder veel geld uit te geven; dat de kloosterbroeders in haren dienst hoogstens in eene of twee kerken den lof harer deugden weten te verbreiden, terwijl de boeken van Erasmus gelezen zullen worden door Grieken, door Latijnen, door alle volken der aarde; dat men zulke ongeletterde theologen als de anderen slechts voor het grijpen heeft, maar zijn gelijke naauwlijks éénmaal in verscheiden eeuwen voorkomt.
Nadat zij reeds in de 2de eeuw na de geboorte van Christus tot het Christendom bekeerd werden en den bijbel in hunne taal overzetten, hebben zij eene massa theologen en kroniekschrijvers voortgebracht, en hunne geschiedschrijvers worden, boven alle historici der Oosterlingen, als kritisch en als mannen van smaak geroemd.
Van de "theologen en monniken", zegt hij: "dat vee woedt zoo hardnekkig en dom tegen mij, dat ik, had ik geen steenen gemoed gehad, door hun haat zelfs in het kamp van Luther had kunnen gedreven zijn".
Welnu, deze theologen en de door hen voorgelichte kerkedienaren zagen wel, dat de verbodsbepalingen in de Schrift niet immer met die in de landswetten of in het kanoniek recht overeenstemden. Dus trachtten zij naar eene regeling van staatswege, waarbij met de bijbelsche opvatting rekening werd gehouden, middelerwijl zich vaak schikkende, in wat zij toch afkeurden.
De boeren van het bergdorp waren steil in de leer, maar zij vertrouwden hun predikant, die in den hevigen strijd over de eeuwigheid der verdoemenis, toen juist aan den gang onder de zwitsersche theologen, met hart en ziel de orthodoxe inzichten verdedigd had. Zoo had Rousseau voorloopig althans in zijn woonplaats rust.
Maar evenals in de roman van Aeneas is het toch vooral in het liefdeleven dat de innerlike wereld, die tot nu toe alleen de theologen hadden nagegaan, zich nu voor de fantasie van de dichter opent. Nog meer dan de »roman d'Enée" zou de roman van Troje een voorbeeld voor de lateren worden door zijn beroemde schilderingen, waarin het vrouwenhart zijn liefdeleven blootlegt.
Bij den paus en de hoogere geestelijkheid bleef hij hoog aanzien genieten, doch de lagere geestelijkheid keerde zich tegen hem. De monniken en "theologen" zagen in alles, wat hun afbreuk dreigde te doen, zijn hand.
Zijn strijd tegen een persoonlijk God, persoonlijke onsterfelijkheid en tegen het vraaggebed bedoelt hij als vernietiging van het geloof: inderdaad vecht hij tegen uitwassen van het christendom, waartegen sommigen der grootste wijsgeeren en theologen eveneens gestreden hebben.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek