Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 30 april 2025
Er waren destijds nog maar drie andere adelborsten aan boord, van wie men alleen kan zeggen dat ze in niets van de gewone afweken, dus in leeren weinig lust toonden, maar bij iederen maaltijd een goeden eetlust meebrachten, een hekel hadden aan al wat op werken geleek, maar steeds klaar waren voor een grap of voor een vechtpartij "op leven of dood" om het volgende oogenblik weer dikke vrienden te worden; vervuld van algemeene begrijpen van eer en billijkheid, zonder er zich echter aan te storen als 't hun minder te pas kwam; bedeeld met zulk een mengelmoes van deugden en gebreken, dat het dikwijls onmogelijk was de ware drijfveer van een of andere daad aan te wijzen en te bepalen in hoever een kwade eigenschap tot een goede verzacht en een goede door louter overdrijving tot een kwade ontaard was.
Maar als door averechtsche schooltucht het leeren tot een straf werd, dan liep het mis. En nu zal men wellicht mijn achterlijke ingenomenheid met de avondschool begrijpen. Wij werkten met lust. Hoe meer de kinderen leeren en werken, des te beter. Mits lust de drijfveer en vreugde de vrucht is. Van mijn afgescheiden school heb ik nog eenige herinneringen mee te deelen.
Deze drijfveer is meer dan eens oorzaak geweest, dat de jonge vrouw, die naar de groote stad vertrokken is en vooral zij, die op goed geluk daarheen trok, in handen valt der bordeelhouders door middel van hun agenten, welke haar aan spoorwegstations en stoombootsteigers opwachten.
Ik vraag alleen, of het heilzaam geacht kan worden voor den nederlandschen Staat, het beruchte =laissez-faire= in praktijk te brengen ten aanzien van menschen, wier eenige drijfveer carrière-maken is; met wier opkomst of wier val geen enkel nationaal belang zamenhangt, en van wie men alleen dit getuigen kan, dat zij den loop der vaderlandsche geschiedenis stremmen, en ons volk verhinderen, zich overeenkomstig zijnen aanleg te ontwikkelen?
En zoo we dát misten, hoe zouden we haar ooit haar oordeel kunnen aanzeggen en ze tot bekeering kunnen vermanen? Daar ga dus nooit iets van af. Er is onderscheid. Een sterk sprekend onderscheid zelfs. En wat beginsel, drijfveer en bedoelen aangaat, is stellig de keuze der wereld te veroordeelen en alleen de keuze van Gods kinderen goed.
Van dien tijd dateert het beruchte, zoogenaamde, "reislaufen" der Zwitsers, het dienstnemen bij vreemde mogendheden der geldgierige helden en vechtersbazen, dat gedurende twee of drie eeuwen meer Alpen-zonen door de geheele wereld gevoerd, en hier en daar inheemsch gemaakt heeft, dan eenige andere drijfveer.
Het is duidelijk, dat wij in ons bestek er niet aan denken kunnen ook maar een vluchtig overzicht te geven van de wijsgeerige en rechtsgeleerde theorieën ten onzent over het eigenlijk wezen des huwelijks. Slechts op één enkel punt wil ik wijzen: de vraag, of kinderbezit het eigenlijk doel des huwelijks zij? In 't algemeen reeds zijn er anthropologen, die beweren dat, zoomin als bij de dieren, bij den oermensch, bij de natuurvolken, de voortbrenging van eene nieuwe generatie, hoewel de onbewuste drijfveer tot geslachtelijken omgang, bij den man het bewuste doel, een gewild oogmerk zou zijn. Het is, zegt ten onzent o. a. dr. C. J. Wijnaendts Francken, slechts een secondair gevolg. Het behoeft niet eenmaal altijd als gevolg bekend te zijn geweest. Dit laatste is althans onbetwijfelbaar. Maar, zoo was nu de vraag, is het huwelijk niet alleen maar eene door de wet erkende vereeniging der beide geslachten, »eene verzameling« (zegt Huig de Groot en zeide ook het Rom. Recht) »van man en wijf tot een gemeen leven, medebrengend een wettelijk gebruik van elkanders lichaam«, doch is voortplanting zijn eigenlijk doel? Neen, zeide prof. C. L. Vitringa van Harderwijk in 't begin der 19de eeuw, neen, want anders zou de apostel Paulus den christenen niet het coelibaat hebben aangeraden. Ook Kant, de wijsgeer, stelde de verwekking van nakroost op den achtergrond, het doel om kinderen te verkrijgen achtte hij niet te behooren tot de rechtmatigheid der verbinding. Anders de protestantsche kerken, die hierin de roomsche slechts navolgden. Het bijbelsch gebod, aan Adam gegeven, »wees vruchtbaar en vermenigvuldig« gold ook voor later geslachten, vonden zij, en de remonstrantsche hoogleeraar Phil.
Tromp verdedigde zich met de bewering, dat hij zich onbewust in de hitte van den strijd te ver van de vloot had verwijderd, en dat in geen geval de zucht om de Ruyter te benadeelen, de drijfveer van deze daad was geweest.
Hij was een trouwhartig en teeder vader, doch geen hoogvlieger in 't vak van opvoeding, en was nu meer dan ooit verlegen welke handelwijze hem in dit geval betaamde. Joans oprechtheid en gevoel van billijkheid hadden hem behaagd, en thans wist hij niet, hoe den knaap te beduiden, dat, bijaldien de drijfveer onzer handelingen niet plichtmatig is, de daad zelve dien naam ook niet verdient.
Men ziet voorbij, dat in die weinige bladzijden druks Goethes standpunt is neergelegd niet polemiesch doch beeldend tegenover een groote drijfveer van de omwentelingsgszindheid, die hem zooveel droeve uren had bezorgd; men ziet dit voorbij doordat de raad, dien de dichter zijn landgenooten geeft, zich niet rechtstreeks laat voelen of volgen.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek