United States or Mozambique ? Vote for the TOP Country of the Week !
Niet alleen in het opzetten der vraag, ook in de uitwerking van het probleem gaat Grotius niet hen mede. Niet gelijk voor Hobbes is volgens hem de mensch een egoïstisch wezen, neen de mensch is sociaal en redelijk.
Hier moet men alles wat men denkt veroveren op zijn omgeving, en ook op zich zelve, want het onderwijs verfranscht de Vlamingen.... Van dien strijd kon men zich toen vooral niet losmaken. Het streven naar een literatuur die individueeler zou zijn, oprechter, een oprechter uiting van het gemoed, buiten alle rederijkerij, ging samen met een streven op sociaal en op wijsgeerig gebied.
Een metselaar heeft hem eens gevraagd, "wat-i voor die smoessies kocht." Ook daarvoor had Hoyer een verklaring "Wij sociaal democraten weten maar al te goed " Hij zegt een boel dingen, die erg waar zijn en als je denkt, "nou wordt 't interessant", dan gaat-i niet verder. Op een middag in "Polen", sprak-i heel veel over "proletarisch sentiment" en "burgerlijke ideologieën."
Wel was het den Mohammedanen in den aanvang moeilijk hun politiek en sociaal overwicht zoozeer te zien verminderen, en inderdaad zijn duizenden uit het land vertrokken; maar de tijd en het betere inzicht hebben hen geleerd, zich te schikken en de nieuwe administratie als ook voor hen heilzaam te leeren waardeeren.
Het zou ons te ver voeren ze op te sommen. Op eenige kunnen wij de aandacht vestigen; Grotius beschouwt den mensch als sociaal en redelijk wezen, en bouwt op deze menschelijke eigenschappen zijn moraal en rechtsleer. Hij spreekt van een natuurwet en daarneven van een stellige wet, die een goddelijke of een menschelijke kan zijn, en die hij gelijk de scholastieken bepaalt.
Zich zelven voor hem te wagen, dat kwam niet bij hen op. Arme Rousseau! Zijn kunstenaarsbegeerte had gelijk gehad met vóór alles onafhankelijk te willen leven; en zijn kleinburgerlijk instinkt gelijk, van zich tegen iedere verbinding te kanten met wie sociaal zijn meerderen waren. Maar het leven was machtiger geweest dan zijn instinkten en begeerten.
Maar doordat de discipel Tolstoï een gezonder, forscher en klaarder fysio-psychischen aanleg van de natuur had mee gekregen dan de meester Rousseau, èn doordat de discipel opgroeide in een sociaal milieu, dat in tegenstelling tot de kleinburgerlijke sfeer waarin Rousseau wortelde de sociale neigingen boven de individualistische stelde, sterk beïnvloed gelijk het was door de tradities van het agrarisch communisme en het communistisch-gezinde oer-christendom, daardoor volbracht Tolstoï wat Rousseau niet vermocht: beelden te maken, niet slechts van zijn eigen lichamelijk-geestelijke ervaringen en zijn eigen aspiraties en idealen te projekteeren in enkele gestalten, maar een beelden-galerij te scheppen van de mannen en vrouwen van een geheel tijdperk, hunne gestalten doordringend met de gleur van zijn zedelijke idealen en de eigenheid van zijn wezen.
Deze vraagstukken zijn nagenoeg geheel sociaal, meer nog dan physisch en betreffen niet de vraag of een bepaalde maatschappij in staat is om genoeg welvaart voort te kunnen brengen en te kunnen verdeelen om in haar onderhoud te voorzien, maar zij betreffen eenige slecht geregelde inwendige processen, die de voortbrenging en verdeeling belemmeren en die zulke ongeregelde en ziekelijke uitkomsten van niet-gevoed zijn, slecht-gevoed zijn en overvoeding opleveren, dat voortdurend de gezondheid en werkzaamheid van het sociale organisme daardoor benadeeld wordt.
Bij feestelijke gelegenheden maakt het prachtige landhuis den indruk van een stadspaleis in een schitterend verlicht park. De vreemdeling, die op school heeft geleerd, dat Chili op sociaal gebied nog weinig beteekent, vindt het bijna ongeloofelijk, dat een boerderij, mijlen ver het land in, zooveel moderne gemakken en nieuwerwetsche vindingen toepast.
Woord Van De Dag