Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !

Bijgewerkt: 11 juni 2025


Uitvoerig behandelt Tertullianus de doodenbezwering in zijn geschrift: "De ziel", de eerste proeve van eene Christelijke psychologie, overigens reeds dateerende uit den tijd, toen hij met de secte der zg. Het gaat hier in de eerste plaats om de oproeping van ontijdig gestorvenen of gewelddadig omgekomenen, waarvan immers, zooals wij boven gezien hebben, in de tooverpapyri herhaaldelijk sprake is.

Ik vind, dat onze letterkundige werking op het oogenblik in een bloeiperiode verkeert, maar natuurlijk nog lang niet is wat ze zijn moet. Alles is te essenciëel-klein, er wordt te veel nadruk gelegd op geraffineerde détails. Zelfs een man als Streuvels, die in zijn eerste werk de groote lijn heeft gevoeld, is weer aan het verbrokkelen, door het feit, dat hij geen dramatiek, geen psychologie heeft.

En de personificatie van déze hooge, wijsgeerige begrippen, dragend den naam, die zij uitsluitend in zijn, Multatuli's, denken draagt, laat hij nu verschijnen in het denken van het kind Woutertje!! Teugelloozer uit den-band-springen is wel niet mogelijk, ergerlijker knoeien met psychologie wel niet denkbaar.

Met toestemming van het college ging hij over naar de juridische faculteit, waar hij groote vorderingen maakte: logica en psychologie zeer goed; rechtsencyclopaedie, de geschiedenis van het Romeinsche recht en Latijn goed; algemeene en Russische geschiedenis, theorie der spraakkunst en Duitsch voldoende; hij ging over naar den tweeden cursus, doch de vorderingen kunnen niet geconstateerd worden, daar de examens nog niet zijn afgenomen.

In elk geval is het een verfijnd sentimenteel onderwerp en in de ridderlike versie van Thomas licht Tristan zijn zielestrijd in lange monologen toe, in de trant van die in de roman van Troje; maar het is een zeer origineel stuk psychologie, naïef-ruw niet alleen, maar smachtend als 't in zijn ongemengde oprechtheid is.

Zonder de personificaties had de geest de gemoedsbewegingen niet kunnen uitdrukken en navoelen. Al de bonte kleur en elegante lijn van dat onvergelijkelijke poppenspel was noodig, om een begrippenstelsel der liefde te vormen, waarmee men elkander begreep. Men hanteerde de figuren van Danger, Nouvel Penser, Male Bouche als de gangbare termen van een wetenschappelijke psychologie.

De psychologie van den oorlogsmoed is wellicht vroeger noch later zoo eenvoudig en treffend uitgedrukt als in de volgende woorden van Le Jouvencel: "C'est joyeuse chose que la guerre.... On s'entr'ayme tant

De schilder kan al de onuitgesproken wijsheid in den vorm leggen: de idee, de stemming, de psychologie, alles geeft hij zonder zich te behoeven kwellen om er taal van te maken. Het tijdperk is overwegend visueel. Dit verklaart de superioriteit van de picturale boven de litteraire uitdrukking: een litteratuur, die overwegend visueel waarneemt, schiet te kort.

Want waarom zou critiek niet evengoed dramatisch kunnen zijn als een tooneelstuk? Dramatiek, psychologie, lyriek, kennis, dat alles moet in de critiek even groot naar één hoog punt worden opgewerkt. Uit den aard der zaak zijn maar heel weinig menschen in staat dat te doen.... Dogmatische critiek haat ik het meest van alles.

En zelfs, al zouden slechts weinigen van de bibliotheek gebruik maken, dan zou deze toch door hen, haar invloed op de anderen doen gelden. De bibliotheken zouden kunnen bevatten: werkjes betreffende de te beoefenen openluchtspelen, gymnastiek en de daarmee min of meer verband houdende wetenschappen als gezondheidsleer en psychologie.

Woord Van De Dag

phylarchos

Anderen Op Zoek