United States or Maldives ? Vote for the TOP Country of the Week !
Het is de tijd, waarvoor there's music in all things, waarin de wolken gedaanten, de lucht stemmen, de schaduwen leven hebben, waarin alles tot de verbeelding spreekt, en de verhoogde werking van het bloed een gevoel van uitbundige kracht en levenslust geeft. In dezen leeftijd en de stemming, die hij meebracht, kon het niet anders of het classicisme begon voor het romantisme te wijken.
Hij haatte de pedante voorloopers van de romantische schilder- en dichterschool, die in zijn classicisme een reactie zagen naar het heidendom, en die hunnerzijds de poëzie nu onder de controle stelden van het geloof, gelijk dit in de mystieke middeleeuwen was geweest; die het onbestemde waas van de middeleeuwen verheerlijkten, terwijl hij naar steeds beslister omlijnde vormen streefde; die gereed stonden om zich bij groepen tot het Katholicisme te bekeeren, en die verkondigden dat alle kunstenaars monnik moesten zijn, omdat er wel eens monnikken waren geweest die goede kunst hadden voortgebracht.
Het streven naar ridderlijken roem en eer is onafscheidelijk verbonden aan een heldenvereering, waarin middeleeuwsche en renaissance-elementen ineenvloeien. Het ridderlijke leven is een navolging. Of het de helden van den Artur-kring zijn of de antieke helden, maakt weinig verschil. Alexander was immers reeds in den bloeitijd van den ridderroman volkomen in de ideeënsfeer van het ridderwezen opgenomen. De antieke fantaziesfeer was nog niet gescheiden van die der tafelronde. Koning René ziet bont dooreen de met hun blazoenen versierde grafteekens van Lancelot, Caesar, David, Hercules, Paris, Troïlus. Het ridderwezen zelf gold voor Romeinsch. "Et bien entretenoit heet het van Hendrik V van Engeland la discipline de chevalerie, comme jadis faisoient les Rommains". Het toenemende classicisme brengt eenige zuivering in het historische beeld der Oudheid; de Portugeesche edelman Vasco de Lucena, die voor Karel den Stoute Quintus Curtius vertaalt, verklaart, gelijk Maerlant het reeds anderhalve eeuw eerder had gedaan, hem daarin te bieden een authentieken Alexander, ontdaan van de leugens, waarmee al de gangbare historiën diens geschiedenis ontsierden. Doch de bedoeling is sterker dan ooit, den vorst een voorbeeld ter navolging te bieden, en bij weinig vorsten is de zucht, om door groote en schitterende daden de Ouden te evenaren, zoo bewust als bij Karel den Stoute. Van jongsaf had hij zich de heldendaden van Walewein en Lancelot laten voorlezen; later wonnen het de Ouden. Voor het slapen gaan werd er geregeld een paar uur gelezen in "les haultes histoires de Romme". Zijn hoogste behagen gold den helden der oudheid: Caesar, Hannibal en Alexander, "lesquelz il vouloit ensuyre et contrefaire". Alle tijdgenooten hebben aan die opzettelijke navolging als drijfveer van zijn daden groot gewicht gehecht. "Il désiroit grand gloire, zegt Commines qui estoit ce qui plus le mettoit en ses guerres que nulle autre chose; et eust bien voulu ressembler
Voorwaar een vreemde houding voor de vaders van het classicisme! Gedurende de eerste eeuwen van het Christendom begonnen vreemde godsdiensten het land der Pharaohs binnen te dringen en zich met het Grieksch-Egyptisch element op een wijze, welke iemand, die deze periode bestudeert, buitengewoon verbaast, te vermengen.
In 1822 had Delacroix te Parijs zijn Dante en Vergilius tentoongesteld. In een heftigen strijd met het gevoellooze classicisme, baande hij zich een weg, gestuwd door nieuwen geestdrift die hij putte uit vreemde literatuur: Dante, Goethe, Byron, Walter Scott.
Van Lennep, dien men te recht voor een der aanvoerders der Romantische beweging in Nederland hield, was in zijn hart het classicisme der achttiende eeuw nog meer genegen. Een bewijs van deze laatste stelling put ik uit een zijner vriendelijke brieven.
Zoo vertaalde hij sommige geschriften van Origenes, van Chrysostomus, Athanasius en andere kerkvaders; schreef een dialoog "over de juiste uitspraak van het Latijn en het Grieksch"; in dezen zelfden tijd kwam zijn geestige, scherpe dialoog "Ciceronianus" van de pers, waarin het overdreven classicisme der Italiaansche humanisten werd bespot; bezorgde hij een nieuwe uitgave van Seneca, en, meer op aandringen van den uitgever Frobenius, dan uit sympathie voor Augustinus, ook een druk van diens werken.
Scott had den historischen roman het eerst in zijn modernen vorm te voorschijn geroepen, Scott was de apostel zijner nationale glorie, gekant tegen het Fransch classicisme, gekant tegen de omwentelingen van 1789 en 1793.
Zijne genegenheid voor het Fransche classicisme der achttiende eeuw paarde zich hoogst eigenaardig aan eene vrij groote geringschatting der middeleeuwen en al wat met middeleeuwsche studiën in verband stond.
Maar ik heb eene groote afgetrokkenheid. Welk een geestdriftvolle vereerder van de oude classici ik vroeger was, en hoe gelukkig ik mij gevoelde in angello cum libello, thans werd niet alleen het classicisme geheel ter zijde en weggedrongen, maar begon de levensvolle en rustelooze geest ook de boekenwereld te verlaten.
Woord Van De Dag