Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 11 juli 2025
Behalve de godsdienst-wetenschappen waren het vooral de zedekundige vraagstukken, waarmee velen der humanisten zich gingen bezighouden. De zedenleer was grondslag der rechtsstudie, en zoo vinden wij Grotius, den rechtsgeleerde bij uitnemendheid op zijn plaats te midden der humanisten. Waar de humanisten de bouwstof voor hun wijsgeerigen arbeid zullen zoeken en vinden, laat zich gemakkelijk raden.
In onze dagen bekleedt meer dan één der professoren een hoogen rang in de wetenschappelijke wereld. Eén naam vooral trof mij, die van den heer Enea Piccolomini, een lid der doorluchtige familie uit Siëna en waardige handhaver en erfgenaam der traditiën van dien Æneas Sylvius Piccolomini, die, na zich een wijd vermaarden naam te hebben verworven onder de humanisten van zijn tijd, als Pius
Ieder kenner van de middeleeuwsche litteratuur weet, dat dit litteraire paganisme volstrekt niet beperkt is tot de sfeer der Renaissance. Wanneer de humanisten God "princeps superum" en Maria "genitrix tonantis" noemen, begaan zij niets ongehoords.
Merken wij hierbij op, hoe zich veel in de Jure B. ac P. verklaart uit het heerschend protestantisme. De partij der humanisten, werd door de echt gereformeerden, de Calvinisten in Holland, de partij der libertijnen, der Erasmianen, der Peligianen genoemd. Zij waren te verdraagzaam, te vrijzinnig voor hen, die het oude dogma hadden verlaten om een nieuw te omhelzen.
Aan de andere zijde is hij geheel en al de humanist, een der grootsten en meest geniale, zoo niet de grootste en meest begaafde onder de humanisten. Zijn tijd begroette hem als den man, die geroepen zou zijn de groote hervorming van alle dingen, welke men als voorgevoelde, door te voeren.
De lutheranen hebben hem verweten onverbeterlijk roomsch, de roomschen meer dan een halve lutheraan te zijn. Humanisten hebben hem gehavend als een afvallige, en theologen wegens zijn humanisme hem uitgemaakt voor een libertijn.
Ook hierin staat hij onder de humanisten vooraan. Door zijn buitengewoon rijke litteraire werkzaamheid, en door zijn veelvuldige reizen, die hem gelegenheid gaven, in persoon raad en aanwijzing te geven, heeft hij misschien meer dan iemand anders bijgedragen tot de verbreiding van het humanisme.
Het was vooral in de West-Franse provinciën in Touraine, Anjou en Maine, dat de scholen bloeiden en dat de filosofiese vrije denkers en de aestetiese humanisten onder de geestelikheid opkwamen. Daar was Hildebert van Lavardin die eerst een school had te Le Mans, die daar later bisschop werd en als aartsbisschop van Tours stierf.
Voor het tribunaal der menschelijke rede hadden zich alle instellingen der volken, had zich alles te verantwoorden, gelijk Dilthey zegt. De protestanten der 17de eeuw noemden sommigen hunner partijgenooten "libertijnen", het waren de humanisten, die het roomsch geloof verlaten hadden, niet om een nieuw dogma van Luther of Calvijn aan te hangen, maar om zelfstandig te kunnen denken.
Maar hij was in de eerste plaats een fijn-litteraire geest, een kamergeleerde, en meende, of hoopte althans, dat wanneer zijn welversneden pen en die zijner geestverwanten, de humanisten, maar den strijd tegen ruwheid, domheid en bijgeloof op het papier bleef volhouden, geleidelijk beschaving, verstand en ware vroomheid daarvoor in de plaats zouden komen.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek