United States or Azerbaijan ? Vote for the TOP Country of the Week !


Al kende Gaguin nog even slecht Grieksch als Petrarca, een echte humanist is hij er niet minder om. Tegelijk evenwel zien wij ook in hem den ouden geest voortleven.

Justus Lipsius, de beroemde humanist. 18 Oct. 1547-24 Maart 1606, prof. in Leiden en Leuven; o.a.: Monita & Exempla politica, Leiden, 1601. De Joden, het uitverkoren bondsvolk, vgl. Genesis XVII. Daarna onder de Nieuwe Bedeling: het Genadeverbond, ook over andere volken zich uitstrekkend; vgl. Hebr. VII, 22; VIII, 6, 13; I Kor. XI, 25; II Kor. III, 6, 14, ook Matth.

Zijn eigenlijke aanleg en beteekenis komen hierin veel meer uit; op dit terrein beweegt hij zich vrijer, zijne meeningen komen niet rechtstreeks in botsing met de traditie der kerk, waarvan hij innerlijk los is, en waaronder hij toch zich gevangen geeft. In Erasmus als humanist, niet als reformator, komt zijn grootheid het meest uit.

Deze brief, zelf in vergetelheid geraakt, werd vertaald door, of kwam althans in vertaling onder den titel Le Curial op naam van Alain Chartier, den befaamden hofdichter. Le Curial werd weer in het latijn overgebracht door den humanist Robert Gaguin. In den vorm van een allegorisch gedicht, trant Roman de la rose, behandelde zekere Charles de Rochefort het thema.

Weinig nobel was zijn houding jegens den jongen Franschen edelman Louis de Berquin, een vurig humanist en bewonderaar van Erasmus, met wien hij in levendige briefwisseling stond. Ten gevolge van zijn optreden tegen de R. kerk, werd de Berquin in 1529 te Parijs verbrand, na een beroep gedaan te hebben op Erasmus' tusschenkomst; doch tevergeefs.

Dat er onder het klassieke gewaad nog een middeleeuwsche geest huist, komt minder sterk uit, wanneer de humanist zich enkel van het latijn bedient. Dan verraadt zich het onvolkomen begrip voor den waren geest der Oudheid niet in onhandige verwerking; dan kan de geletterde nabootsen zonder meer, en bedriegelijk nabootsen.

Hier is de man, die geen theoloog was en geen humanist, geen wijsgeer en geen dichter, en eigenlijk ook geen mysticus, en die het boek schreef, dat eeuwen vertroosten zou.

De Italiaansche humanist vertegenwoordigde den geleidelijken uitgroei der Italiaansche volksbeschaving, en daarmee het eerste type van den modernen mensch.

Aan de andere zijde is hij geheel en al de humanist, een der grootsten en meest geniale, zoo niet de grootste en meest begaafde onder de humanisten. Zijn tijd begroette hem als den man, die geroepen zou zijn de groote hervorming van alle dingen, welke men als voorgevoelde, door te voeren.

Het meest vreesde hij eigenlijk van het tumult door Luther gewekt, voor de zaak der taalstudie en der fraaie letteren. Daaraan had Erasmus het meest zijn hart verpand. Hij was voor en boven alles de humanist. De onkunde, het barbaarsch latijn der lagere geestelijkheid was hem een oprechte ergernis.