United States or Norfolk Island ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ang cacanin lamang ay ang tinapay, ó canin, ang man~ga gulay, ang man~ga bun~gang hinog nang cahoy at tubig; ang cacanin cun gab-i ay caonti, at ang caniyang iinumin, ay ang tubig na pinaglagaan nang palay ó cebada, at cun aayao noo,i, ang tubig na pinaglagaan nang bulaclac nang alagao, na ang sa icapat na bahagui ay gatas.
At binasa ang icapat na utos n~g tinig na lalong madalang at lalo n~g pahumal, sa pagca't inaacala niyang sa gayong paraa'y lalo na niyáng binibigyang cadakilaan ang canyang gawa, na gaya n~g canyang nakitang inaasal n~g marami sa m~ga fraile: hindi nakakapakinig kailan man si tía Isabel n~g pan~gan~garal n~g isang cuákero, sa pagoa't cung nagcagayo'y pinapan~ginig naman sana niya ang canyang catawan.
Nang aquing sapitin icapat na taon pan~gun~gulila co,i, lalo pang nag-ulol, ang masintang inang lubhang mapag-ampon binauiang buhay nang Dios na Poon. Sa pagpipighati di lubhang nalugmoc, palibhasa aco,i, cabataang puspos, natuyo ang luhang sa mata,i, naagos, ang ama co,t, ina,i, lubos na nalimot.
Sa icapat ó icalimang arao, at cun minsan sa icatlo, ang muc-ha,i, linalabasan nang maraming totoong anaqui manchang mapupula, na ang cahalimbaua,i, pinagcagtan nang pulgas. Ang boong muc-ha ay namamaga naman tuloy; cun minsan ay nagsasara ang mata. Tungmutuloy ang pagsibol nang toco sa dibdib, sa licod, sa man~ga camay, sa hita at sa paa. Ang sa dibdib at ang sa licod ay marami.
Sa icatlo ó sa icapat na arao ay lungmalaqui ang lagnat; nasisira sira ang bait nang maysaquit, at linalabasan tuloy ang caniyang catauan nang maraming butil na ang camuc-ha ay butil nang daua; cun minsan ang lungmalabas na man~ga manchang mapula, na anaqui ay culebra.
Cun ang maysaquit ay sungmuca na, ay yaon ang pag-galing niya. Ang gamot sa icapat na bagay na saquit nang sicmura ó tiyan na dala nang han~ging nacuculong doon, na yaon ang pinan~gan~ganlan nang castilang cólico flatulento. Itong ganitong cólico ay hindi nag-iisa cun minsan, cundi napapasama doon sa ibang bagay na cólico, na aquing sinaysay na sa párrafong natalicdan.
Ang dalauang caracot nang bulaclac nang alagao ihuhulog sa tatlong tagayang tubig na mainit na totoo, at sasalain cun malamig lamig na. Ang timbang pisong balat nan guina babayuhin nang maliit, at gagauing ualong bahagui; ang timbang sa icapat noon ay isang inom. Nota. Sapagca dito sa Filipinas maliliuag at mahal ang quina ay magagamit ang balat nang cahoy na pinan~gan~ganlang dita.
Di lubhang marami cung cumain siya nang tinapay, n~guni't sa ulam na tupa, icapat na bahaguing nacacain niya cung inahing manoc naman ay dalaua. Calacasan niya ay cagulat-gulat cung nasa cabayo ay nacabubuhat, niyong isang taong may sandatang sangcap isang camay lamang ay na itataas.
Ang nababang-ao na aso, ay quinatatacutan nang capoua aso, at sa malayo man ay ungmiilag doon, sapagca pinaquiquiramdaman nila ang caniyang saquit. Cun ang aso,i, nababang-ao na, ay hindi ungmaabot sa icapat na arao, at namamatay siyang cusa. Cun mayroong tauong quinagat nang pusa ó nang asong ulol, ang sugat ay nababahao, para nang ibang man~ga sugat.
Icapat. Ibiguin mo ang iyong bayan ó Inang bayan na ca-icalaua n~g Dios at n~g iyong puri at higuit sa iyong sarili, sa pagca't siya ang nacaisa-isang Paraisong pinaglaguian sa iyo n~g Dios sa buhay na itó; bugtong na pasunod sa iyong lahi; nacaisa-isang mamamana mo sa iyong m~ga pinagnuno; at siya lamang pagasa n~g iyong inanac; dahil sa caniya'y humahauac ca n~g buhay, pagibig at pagaari; natatamo mo ang caguinhauahan, capurihan at ang Dios.