United States or Iceland ? Vote for the TOP Country of the Week !


Het is zeer moeilijk te begrijpen, aan welk gevoel een hervormer als Ximenes gehoorzaamt, als hij door den bouw van een eigen kapel het voortbestaan waarborgt van een eeredienst, die bezig is te verdwijnen. Hoe het zij, het gebouw, dat in 1504 werd begonnen naar de plannen van Enriques de Egas en gebouwd door mohammedaansche meesters, Faraux en Mahomet genaamd, heeft niets opmerkelijks.

Toen hij liberaal was, haatte hij de maatschappij, was zijn zeggen, en zou het zijn grootste lust geweest zijn alles onderst boven te werpen; en ten bewijze van de opregtheid zijner conservative gevoelens voerde hij aan, dat de geest der echte humaniteit eerst vaardig over hem geworden was, nadat hij zich ontslagen had gevoeld van de verpligting, zich een hervormer te heeten, ten einde straffeloos een slooper te kunnen zijn.

Dat de Heer zelf hem in het klooster had gebracht, en dat hij juist dáár zijn eerste vorming tot hervormer moest ontvangen, wisten vader Luther, en de vrienden, en de jonge monnik zelf nog niet. In het klooster. Werkelijk dacht Luther hier, binnen de kloostermuren, vrede te zullen vinden voor zijn onrustig hart. Met vreugde was hij er ontvangen.

En gezwegen ook van den haat en de tegenwerking, die een hervormer, ook de meest humane, steeds van zijne tijdgenooten te wachten heeft, en waarvan wij ook hier reeds de verschijnselen kunnen opmerken, voor zoover 't een en ander omtrent de nieuwe leer onder 't volk is bekend geworden. Ik weet dat een Akbar daarvoor niet bevreesd kan zijn.

De catechisatiën zijn ook een instelling van den hervormer. Ook voor een Duitsch Gezangboek zorgde Luther, opdat de menschen zelf ook mee zouden kunnen zingen in de kerk, inplaats van altijd maar stil te moeten luisteren naar het Latijnsche koorgezang, waar ze toch niets van verstonden.

De ketter, de hervormer, de agitator voelt wat zijns gelijken niet voelen, ziet wat dezen niet zien, en natuurlijk, zegt wat zij niet zeggen. De groote massa van het volk houdt niet van het luid geschreeuw van deze onrustige geesten. In vroegere eeuwen werden zij eenvoudig ter dood veroordeeld. Vooruitgang was langzaam en moeilijk in die dagen.

MAERLANT was geen hervormer maar toch een vernieuwer en een voorganger; BOENDALE een verdienstelijk volger en behouder. MAERLANT eindelijk was een dichter die, ja, ter wille van zijn volk veel berijmd proza heeft geschreven, maar in wiens werk toch op menige plaats echte poëzie te zien valt als groene loten tusschen het dorre hout. BOENDALE'S poëtisch vermogen was blijkbaar gering.

Chr. is Pythagoras, de ascetische, aristocratisch gezinde, geheimzinnige hervormer, die ook als een magiër en wel voornamelijk een beoefenaar der doodenbezwering werd beschouwd. Aangaande zijn volgelingen waren soortgelijke geruchten blijkbaar niet zonder reden in omloop.

Met het gebruik van zijn Bijbel gingen de menschen zich toen ook die verfijnde taal eigen maken. Zoo werd de hervormer ook voor de taal van zijn volk een Luther louteraar. Hij begon met het Nieuwe Testament. Een gemakkelijke taak was dit zéker niet. Dagen, ja weken zat hij dikwijls te peinzen over de juiste beteekenis van één woord of één zin.

Inmiddels gaat de keizerlijke hervormer ongestoord zijn weg, alleen, door zorgen gedrukt, door huiselijke rampen gebogen, in zijn openbaar leven met allerlei tegenwerking kampende.