United States or Somalia ? Vote for the TOP Country of the Week !
MAERLANT verzekert het ons ten overvloede in zijn Rijmbijbel . Omgekeerd werd de plaats van den menestreel, naar het schijnt, wel eens ingenomen door een "scriver", die doorgaans wel een "clerc" zal zijn geweest.
In den aanvang zijner Kroniek spreekt hij minachtend over het "onbeschaamde Friesche volk dat niets van historie weet" . STOKE'S tijdgenoot, MAERLANT, denkt evenzoo over de "wilde Saksen" en "ruwe Friezen" . Een eeuw later zal de Hollander WILLEM VAN HILLEGAERSBERCH nog in denzelfden geest spreken . En hoeveel wrok en minachting open baren zich in deze woorden van den "clerc uten lagen landen" waar hij in zijne Kroniek gewaagt van de Friezen bij het lijk van den gesneuvelden Roomsch-Koning WILLEM II van Holland: "dese Vriesche honden en wisten niet dathet coninc WILLEM die edel man was... ende liepen over hoop daeromme staen als beesten."
Het is begrijpelijk dat hij zelf tot hen behoorde. De "simpele clerc", die den Spieghel der Zonden samenstelde, tracht de schuld van de simonie van de geestelijken op de leeken te schuiven: "Si sijn soekers eerst daervan." Dat er priesters zijn die een slecht leven leiden, geeft hij toe; maar nochtans moeten wij ze eeren, omdat God Almachtig hen gezonden heeft .
Daar hooren wij oprecht gevoel zich met naïeve warmte uiten in eenvoudig-zuivere taal. Treffend is b.v. de ontzetting van des graven "arme clerc" over het feit, dat men de hand heeft durven slaan aan een zoo hoog heer: Deus, here God, wat hi dochte, De des eerst ghewaghen durste, Dat men also groot een vurste Soude vanghen of verslaen!
Indien men bedenkt dat MAERLANT'S opmerking over de vermenging van verschillende historische KARELS eerst door de hedendaagsche wetenschap opnieuw is gemaakt en met evenveel geleerdheid als scherpzinnigheid gestaafd, dan moet men dezen middeleeuwschen "clerc" bewonderen om zijn helder verstand en zijn scherpen blik. Maar de aesthetische waarde van zijn werk rijst daardoor niet.
Botsaert, de "clerc" des konings, schijnt van WILLEM'S vinding; wij mogen echter niet vergeten, dat ook koning Noble een "clerc" heeft in Baucent "le sanglier", al komt deze niet op dezelfde plaats voor als in het Nederlandsch. Het gat dat "onder dien spiker verholenlike gemaect" was, uit den Reinaert, vinden wij niet op de overeenkomstige plaats in Le Plaid, wel in eene andere "branche" terug .
Onversaagd springt deze strijdbare "clerc", ridder naar geest en gemoed, zijne moeder de Heilige Kerk ter zijde, om het leed te wreken, dat haar wordt aangedaan door wie haar moesten beschermen en leiden. De wolven zijn nu herders. Wie de aanzienlijke geestelijken de volle waarheid zou durven zeggen, hen met name noemen hoe zou hij bejegend worden!
Woord Van De Dag