Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 31 mei 2025
Aan al zijn vrienden schreef hij kortere of langere epistels, aan du Peyrou, aan d'Ivernois, aan de Malesherbes, aan Mme de Boufflers, aan Mme Verdelin, aan Milord Maréchal, aan Guy, zijn hollandschen uitgever, om zich te beklagen over Hume, die, samenzwerend met zijn bitterste vijanden, hem naar Engeland had gelokt om hem daar schandelijk te behandelen, van alle verkeer met de buitenwereld af te snijden en te doen omkomen van verdriet en ellende.
De hertogin bewaarde haar gewone zelfbeheersching, maar Mme de Boufflers deed erg geagiteerd, zij vroeg hem of hij er tegen zou hebben, zich door middel van een "lettre de cachet," een paar weken in de Bastille te doen opsluiten, om zoodoende uit de handen van het parlement van Parijs te blijven.
Aan Mme de Boufflers, met wie hij over 't welzijn van hun gemeenschappelijken vriend correspondeerde, schreef hij naar aanleiding van het bedanken van Rousseau voor 't jaargeld, dat Frederik II hem aangeboden had: "Jean Jacques is zeker te koppig in kleine en onverschillige dingen; maar hij is het ook in het goede, in eerlijkheid en onbaatzuchtigheid, wat meer dan rijkelijk opweegt tegen zijn kleine koppigheden, en maakt dat men van hem houdt en achting vóór hem gevoelt."
Wederzijdsche vrienden, voornamelijk Mme de Boufflers, trachtten de twistenden te kalmeeren, hun te doen inzien, dat zij geen van beiden heelemaal gelijk of ongelijk hadden.
Eenige krasse staaltjes van Voltaire's anti-demokratische gezindheid, zijn verachting voor de volksklassen, vindt men aangehaald bij St. Beuve, Causeries du Lundi: Deel XIV bl. 26. Groot in het doen van zaken en het opwerpen van gedachten. Hij sprak daarmee volgens Mme de Boufflers, slechts "het geheim van1 allen" uit.
Die ruïnen, een der schoonste proeven van militaire architektuur uit de middeleeuwen, zijn de overblijfselen van een kasteel, dat aan het gevaar ontkwam van, als zoovele andere burchten door een Fransch leger onder den maarschalk de Boufflers, die als een geesel het hertogdom doortrok, te worden verwoest, toen het bij de eerste opeisching zich haastte zijn poorten te openen.
Maar wat te zeggen van zijn hooge beschermers, van den hertog, de hertogin, Mme de Boufflers, de Malesherbes zelf, die, kennend zijn overgroote nerveusheid, de angsttoestanden en waanvoorstellingen waaraan hij toen reeds leed, hun "lieve vriend" lieten trekken, al de ellende en zenuwsloopende onzekerheid van het leven in de verbanning op hem laadden, voor een daad waaraan hij onschuldig was, waaraan zij schuldig waren?
Een heerlijk schouwspel biedt de tegen u overliggende ruïne met het schilderachtige landschap, dat zij bestrijkt. Op deze wandeling wijst men u ook het punt, waar indertijd de veldstukjes geplaatst werden, uit welke het kasteel door Boufflers beschoten is geworden.
Aan Mme de Boufflers, die hem in 't begin van zijn verblijf te Wootton schreef, voor hem de gevolgen van afzondering en lediggang te vreezen, had hij geantwoord: "Gij vergist u, mevrouw, nooit verveel ik mij minder en ga minder ledig dan wanneer ik alleen ben. Behalve de botanie blijft mij nog een bezigheid, die mij zeer dierbaar is en waaraan ik mij elken dag met meer genoegen wijd.
Zij had veel voor hem over, droeg met onuitsprekelijk geduld zijn grilligheden en slecht- gehumeurdheden, verdedigde hem in 't openbaar in de jaren dat haast elkeen tegen hem was. Dan de prins van Conti, een onafhankelijk en intelligent man, aanhanger van de nieuwe philosophie, die niet aan het hof kwam, en diens maîtresse, de gravin van Boufflers; beide bleven hem altijd trouw.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek