United States or Madagascar ? Vote for the TOP Country of the Week !
Het is trouwens niet daarin alleen, dat Barbusse aan den schrijver van Menschenwee en de beide De Jordaan's doet denken, het is ook in de wijze, waarop hij de menschen buiten de dialoog beeldt, in zijn groot-epische heftig van kleur en mouvement doorstormde visies, gelijk in het verschrikkelijke hoofdstuk Het Vuur, in de hartverkillende atmospherische stemmingen van De Korvee, in de chaotische volten van Opbreken.
Maar deze Dante der werkelijkheid, die bij het zuchten zijner Francesca's en Paolo's niet bezwijmde; die de volle heerschappij over al zijn krachten zelfs onder de vuurregens en midden de slachtingen behield, en als meer dan een òngebroken man: als een schepper, als [p.162] een glanzend wezen, uit de loopgraven trad; deze Dante, door de beukende realiteit tot verhevener deemoed geleid dan de ander door den droom, vertoont op wat men een parallelplaats van eene in Alighieri's werk zou kunnen noemen, eene ontroerender schoonheid dan daar aanwezig is. En waarlijk, het is mij een rijk geluk, haar, verholen als zij is, voor u te mogen opdelven en 'r u te toonen. Toen ik haar ontdekte in het licht mijner verdere lezing van het werk, bleef het eerste hoofdstuk, waarin zij zich bevindt, niet slechts een schoone uiting van bewuste genialiteit voor mij, maar wèrd een wonder van den schrijver onbewust gebleven en toch zich openbarende inspiratie. Dit hoofdstuk heet Het Visioen en beeldt niet anders dan een Zwitsersch sanatorium, waar aan den overkant der bergen, op een galerij de tuberculose-lijders liggen. Het teekent kort het schuchter en als ingehouden leven dier ongelukkigen. De courant wordt rondgebracht, en de eerste die haar leest, zegt: "Het is geschied, de oorlog is verklaard." Deze "peinzers," zooals Barbusse dan zegt, "op den drempel der wereld verwijlend, gelouterd van partijhartstochten, bevrijd van opgedane begrippen, van verblinding, van de greep der traditiën, zij beseffen schuchter nog den eenvoud der dingen en de wijd-sperrende mogelijkheden." En in het gebeuren midden dat woeste bergen-décor, het opstijgen en speurend kringen der adelaars, het neerbliksemen van het onweder, de schemers gelijk watervloeden vol vage vormen van verdronkenen op de velden, aanschouwen zij in een kort visoen heel de ontzaglijke rij der toekomstige afgrijselijke oorlogsbeelden. Dit nu kan men, gelijk ik zei, een parallelplaats, in beperkten zin, van Dante's vierden zang, noemen, omdat: hier evenals daar het storm-stille "Voorportaal" van de Hel is; omdat hier evenzeer als daar wel geen geluk is, maar ook hier zoowel als daar geen lijden, vergeleken met hetgeen daarna komt. En ook hier zoowel als daar is er dus de doorlichtende tegenstelling tusschen het stille, rustige, beveiligde en nog te dragen leed van het Voorportaal, en de woeste, de vlijmende, de hulpeloos voortgejaagde, de ondragelijke smart van de Hel. Maar d
[p.168] Ongetwijfeld, er zijn ook zekere tekortkomingen in dit ontzaglijk werk te bemerken en het waar' nutteloos hier van de liefde te vorderen ze te verhullen. Want de alles doordringende luister van het geslaagde, overgroote deel, zou toch ook deze verwrongenheden aan ieders oog openbaren. Daar is allereerst het toevallige. Het doet als toevallig aan, dat juist weinige uren, ja weinige oogenblikken vóór Poterloo, "in de vlam van een granaat wegvliegt," hij, in een gesprek met Barbusse, als zijn vaste verzekerdheid te kennen geeft, dat hij den oorlog zal overleven. En het is de schuld van den schrijver, dat wij dien indruk van toevalligheid krijgen. Want, bij den opmarsch n
Woord Van De Dag