Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 28 juni 2025
Daarmee volgt hij de eeuwenheugende traditie, daarmee volgt hij het voorbeeld van den Sultan en den apanagehouder en den bekel: hij neemt zijn plaats in, in de rij van verdrukkers en verdrukten, die, als de symbolische dieren der Oostersche kunst de een op den rug van den ander staan. En met nog een machthebber meér bovenop hem, hurkt Kromo als onderste op den grond. Daar zit hij.
Toewan dokter, di roemoh roko! en Kròmò, die voor een inlander bijzonder veel en lang gesproken had, keek weer onverschillig in zalig dolce far niente naar zijn bloote voeten, leunend tegen de witte kap, waarop de heete zonnestralen brandden.
Hij die vroeger oogst deed opbrengen, doet nu arbeid opbrengen: dat is het eenige verschil, voor Kromo géen, in zoover het zijn afhankelijkheid van den bekel betreft. Soms is die er zelfs nog erger op geworden: want voor den arbeid volgens Westersche werkwijzen is toezicht noodig, welk toezicht wordt uitgeoefend door een "mandoer."
De klanken van de accoord-cither bereikten ongehinderd mijn oor, zelfs het ruischen van het water en het gedreun der machine schenen mij minder luid en krachtig dan gewoonlijk. Ik luisterde, evenals Kròmò, naar de zacht trillende tonen, die aan het instrument werden ontlokt. Nieuwsgierig keek ik even in de rookkamer.
Sidin, die voor zijne Adinda geabonneerd is op De Huisvrouw, en voor zijnen Kromo op de Vragen des Tijds? Sidin met handschoenen over zijne kneukels? Sidin met eenen knijpbril op den neus? Sidin kiezer? Sidin socialist? »Het is veel. Maar nog zal het den Landvoogd Tiberius Voorwaarts niet genoeg wezen.
Het is ook waar, dat hij van den Hollander eenig geld verdienen kan, wat hij nooit verdiende van den Javaan, voor werk trouwens dat zwaarder is dan het werken voor den Javaan. Maar wat ook anders is geworden, dit éene is gebleven: de dwang. En dien dwang te verdragen van een Hollander valt Kromo nòg zwaarder dan hem te verdragen van een Javaan.
Nu komt voor den apanagehouder een Hollander in de plaats, een suikerplanter: Kromo verneemt het op een goeden dag. Zijn dessa, zijn velden en hijzelf zijn nu van den suikerplanter, zooals ze vroeger waren van een Javaanschen ambtenaar, hoveling, zoon, dochter of afstammeling tot in het vierde geslacht van den Sultan. De macht-hebber is een andere, de macht is dezelfde over hem.
Kròmò hief slaperig het hoofd op, antwoordde half luid: Saja toewan! en staakte de regelmatige beweging van zijn bijzonder ontwikkelde groote teenen, waarmee hij, als met vingers, de maat sloeg van het liedje, dat in de rookkamer op een accoord-cither werd gespeeld. Een oogenblik later dronk ik het glas verfrisschend citroenwater waarom ik gevraagd had en vroeg: Siapa bekin sitoe moesiek?
En dikwijls is de bekel tevens die mandoer de Hollandsche ondernemer heeft voor zijn nieuwe doeleinden de oude organisatie gebruikt. De bekelmandoer heeft Kromo nu niet alleen bij de resultaten van zijn werk, maar ook bij zijn werk zelf in zijn macht. Wordt een gewone dessaman tot mandoer gemaakt, dan is almee voor hem de winst niet groot.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek