United States or India ? Vote for the TOP Country of the Week !
Cun ang pulso,i, matigas ó malambot . Cun siya,i, malacas ó cun mahina na. Cun siya,i, parating higa, ó cun nacacaban~gon. Cun nag-iibang parati ang caniyang pagcaramdam. Cun siya,i, tahimic ó cun hindi mapalagay. Cun siya,i, naguiguinao ó hindi. Cun ang balat ay tuyo,t, mainit. Cun ang balat nang cataua,i, namumula, ó namumutla, ó dilao, ó morado.
Saca siya,i, magpilit sumacay na parati sa cabayo, at houag siyang hihiga na basa ang damit. Ang lahat na caniyang cacanin ay ang man~ga ualang liuag matanao sa sicmura: caya ang bagay lamang sa caniya ay ang man~ga gulay at ang gatas. Dito sa lupa nang Filipinas magaling ang gatas nang cabayong babayi. Na-aari naman ang gatas nang babaying tauo, at ang magaling ay doon na sumuso ang maysaquit.
Kinauiuilihang basahing parati ay yaong librong Divicitate Dei, sinisira niya ang tulog sa gabi at sa pagcahimbing ay di nauiuili. At sa isang tao'y macalaua bilang ang virey niya na inuutusan, na magsisiyasa't sa nasasacupang provincia't Ciudades Villa't man~ga bayan.
Bucod dito,i, lalag-yan siya sa tiyan at sa bay-auang, pati sa m~ga hita nang man~ga basahang babad sa tubig at sa sucang matapang na magcasingdami, na yaon ay papalitang parati pagca tuyo tuyo na, at inaalis tuloy pag ungmuunti na ang paglabas nang dugo. Ang pamamaga nang bahay tauo sa loob nang catauan nang babayi caya na-aalaman, sapagca masaquit ang tiyan, at tila nauunat.
Cung malaqui ang saquit nang binubulutong, ang man~ga mata,i, nagsasara at ang bagay roo,i, ang gatas na tinubigan na ibabasa roong parati; maigui rin cun minsan ang basain nang tubig na pinagbabaran nang casubha, ó bulaclac nang alagao.
At nang siya,i, lumura nang maguinhaua ay susumpitin parati sa loob nang bibig nang tubig na may casamang pulot, nang isang sumpit na munti, na cauayan man. Gayon ding mabuting sumpitin ang maysaquit sa ilong nang malinisan, at nang macahin~ga siya nang maloualhati.
Ang pinagmumul-an nitong saquit, ang malaquing galit ó toua; ang pag-iisip nang maliuag ó pagtin~gin nang maliuag; ang pagtin~gin nang malauon nang pataguilid; ang pagcain nang marami,i, masarap; ang pagpambo nang malauon sa mainit na tubig; ang palo ó sugat sa ulo; ang paggauang parati nang mahalay; ang mahigpit na tali sa liig, ang pag-aamoy nang masamang sin~gao ó amoy, ó cun ang may catauan inurun~gan nang pauis, galis ó buni ó nang saquit sa bouan bouan cun baga babayi; ó cun siya,i, inarauan.
Ang pinagmumul-an nitong saquit na ito ay ang maraming dugo, ang pamamanglao, ang malaquing pagtaba nang may catauan, ang pagsacay na parati sa cabayo, at ang pagliban nang ugaling pananabi, ó cun ang inaiilaguin nang may catauan ay matigas. Ang man~ga babaying buntis ay marahil daanan nitong ganitong saquit.
Susumpitin naman siyang macaitlo cun arao, at macaitlo cun gabi, nang tubig na pinaglagaan nang culutan, na may casamang caunting lana, ó lan~gis na bago nang niyog . Saca pinalulucloc na parati ang babayi sa tapat nang isang palioc na puno nang tubig na mainit, at pinasisin~gauan siya roon, sapagca ang sin~gao nang mainit na tubig ay nacacalambot agad sa catauan.
Cun hindi malaquing lugar nang catauan ang napaso, at hindi naglintog, sucat na roon ang tapalan nang damit na babad sa malamig na tubig; yao,i, gagauing parati. Ang madali at ang ualang liuag sa lahat na gamot, maglintog man ang laman, ay ito.
Salita Ng Araw