United States or Maldives ? Vote for the TOP Country of the Week !
Itong man~ga batang malimit magcabulati sa tiyan ay masamang pacanin nang man~ga maliuag matunao sa sicmura, para nang man~ga hilao na bun~ga nang cahoy, ó man~ga gulay na hindi lutong maigui. Nota.
Nang maguumaga na,y, muling linibot ang pulô, at naquita niya,y, maraming man~ga aliman~go, hipon at iba pang ganganito na nangagaling sa dagat, humuli siya nang ilan at caniyang quinain nang hilao, sa pagca,t, uala siyang apuy na paglutoan.
Cun ualang tinapay, na-aari ang linugao at ang basabasa. Masama ang harina nang trigo, sapagca hindi pa luto sa apoy. Mapacacain naman ang maysaquit nang man~ga bun~gang hinog nang cahoy, di man lutuin; datapoua,t, ang hilao pa hindi sucat ipacain sa tauo, cundi pacalutuin muna sa tubig.
Pagca nauala na ang saquit, cun minsan ang mata ay hindi pa gungmagaling na totoo; cun gayo,i, maigui hugasan cun umaga at cun gabi nang tubig na sinucaan. Ang tauong malimit magcasaquit nang gayon, ay mabuti magfuente sa isa ó sa dalauang camay. Ang isa pang gamot nang taga África sa man~ga sarisaring saquit nang mata, ay tinatapalan cun gabi nang atay na hilao nang sisiu.
Ang magaling canin niyang parati ay itong man~ga ganito. Ang dalandan, ang dayap, ang tain~gan daga, ang sampaloc, ang coles, na ito,i, totoong buti sa caniya; ang mostaza ay magaling namang gulayin niya. Ang damong pinan~gan~galang paco , cun doonan nang suca, ay totoong buti sa caniya; datapoua hilao cun cacanin.
Ang gagauin nang may ganitong saquit ay houag siyang cumain nang marami cun gab-i; houag pumambo sa ilog na ang man~ga lunas ay malalim; at ang man~ga ganoong tubig, sapagca hindi inaarauan ay malamig, at cun sana sa bun~ga nang cahoy, ay man~ga hilao.
Cun minsan nananab-ang nang pagcain; cun minsan malacas cumain; idinaraying ang sicmura, ó sunmusuca caya cun minsan; hindi manabi siya; datapoua ang marahil dumaan sa man~ga batang gayon ang sila,i, nag-iilaguin nang tila hilao; ang tiyan ay malaqui, at ang ibang cataua,i, yayat; ang maysaquit ay mahina, at ga namamanglao; ang palibot sa mata,i, tila morado ang color; ang muc-hâ,i, nag-iibang parati; ang may catauan nauuhao at cun natutulog, tila naguiguicla; bucod dito,i, nan~gan~galitngit.
Ganoon din masama, sa gayong saquit ang man~ga bahay na siquip, ó ang pagtahan sa piling nang man~ga laua ó nang man~ga tubig na tahan. Ang pagdurugo nang n~gipin mauauala, pagca n~guyain nang maysaquit nang malimit ang dahong sariua at hilao nang mostaza . Houag siyang cacain nang man~ga ma-aalat, sapagca yao,i, masama sa saquit na yaon. Ang carne at ang isda pag hindi sariua,i, masama rin.
Maigui rin dito ang talaba na yao,i, hindi lulutuin, cundí pagcaraca,i, cacaning hilao. Dito sa Filipinas ang natutuyo ang catauan ay magaling uminom siya nang tuba sa niyog ó sa caong, datapoua houag ang maasim. Mabuti rin ang siya,i, cumain nang man~ga sarisaring matamis na guinagaua sa man~ga trapiche.