United States or Tokelau ? Vote for the TOP Country of the Week !
Cun minsan gaua nang escorbuto , ó nang bicat , ó nang hica , ó nang bulutong ó ticdas. Cun minsan naman dala nang mahalay na saquit na namamahay sa catauan, na doon mahahalata, cun baga nagsusugat, ó namumutoc, ó macati ang punong catauan.
Saca sungmusunod na namamaga ang camay; hungmahalili ang paa; at gayon din ang ibang man~ga casangcapan. Cun ang bulutong ay marami, ang maysaquit ay lalagnating uli, cun malapit nang magnana ang bulutong. Ang pagnanana nang bulutong ay sa icasiam na arao hangan sa icalabingtatlo.
Caya guinagaua ito,i, nang houag macamatay sa maysaquit ang malaquing pamamaga nang boong catauan niya; saca dahil doon sa paghiuang yao,i, lungmalabas ang pinaca camandag nang man~ga sungmibol na bulutong, na palibhasa,i, hindi pinalalauong pinatatahan sa laman nang tauo, ay hindi lungmalalim ang man~ga hucay nang bulutong, at hindi nasisira ang hichura nang muc-ha; bucod dito ang balat ay lungmulubay; nauauala ang pagcati, at ang pamamantal nang muc-ha,t, liig.
Cun minsan itong lagnat na sucab sungmasama sa bulutong, sa tigdas, pati sa ibang man~ga saquit; cun gayo,i, pan~ganib na buhay nang maysaquit. Ang saquit na pan~giqui, na nagmamacalauang arao na pinan~gan~galan nang castilang tercianas; at ang nagmamacaitlong arao na pinan~gan~ganlan nang castilang cuartanas.
Cun baga ang bulutong ay ungmuurong sa loob nang macasibol na, ay mahirap ang lagay nang maysaquit; caya ang gagauin doo,i, houag big-yan nang man~ga mainit, ó yaong man~ga bagay na ipapauis; painumin lamang nang marami nang turo sa número 12, at parapitan sa man~ga binti nang bilin sa número 36. Cun minsan ay umuuling sungmisibol ang man~ga bulutong, pag sinangrahan ang maysaquit.
Ang babaying nagpapasuso,i, maigui magsumpit siya, at ang gatas na masama palabasin sa suso. Cung baga ang convulsión nang bata sungmasama sa bulutong, ó ticdas, ó sa ibang bagay na lagnat, ay hindi cailan~gan ang ibang gamot doon, cundi ang iguinagamot sa saquit na casama nang convulsión. Nota.
Caya cun hihiuain ang bulutong, ay maghahanda ca nang gunting na matulis ang dulo, ó carayom man, at isang basahang malinis, at saca tubig na malacuco; at pagca marami na ang nahiuang bulutong, ang nanang tungmutulo ay pinapahira,t, inaalis nang basahang babad sa malacucong tubig; saca inuutas hinihiua ang ibang man~ga bulutong para nang guinaua sa una.
Ang isa pa namang marahil dumaan sa binubulutong ay ang pagsaquit nang lalamunan; ang isip nang nag-aalaga sa maysaquit, na ang lalamunan ay sinisibulan din nang bulutong; datapoua ang dahilang totoo nang pagsaquit nang lalamunan, ay ang pamamaga nang man~ga casangcapan nang catauan, ang cainitan nang dugo, at ang calaquihan nang lagnat, sapagca sa lalamunan ualang sungmisibol na bulutong; caya cun hindi marami ang bulutong, at hindi rin malaqui ang lagnat, ay hindi sungmasaquit ang lalamunan, ay parating lungmulura ang maysaquit na hindi siya macapagpahin~ga.
Pag nacasibol na ang bulutong palibhasa,i, doon hindi na malaqui ang lagnat, houag gauin sa maysaquit itong lahat na sinabi co n~gayon, cundi ang inacala lamang na macacasiya sa caniyang calagayan; at cun totoong naual-an nang lagnat ang maysaquit, ang gagauin lamang sa caniya,i, ang man~ga bilin sa párrafo 167 na sinundan nito.
Cun magnana na ang bulutong, cun minsan lalagnatin uli ang maysaquit; at ang gagauin doon ganito. Ang isusumpit sa caniya ay ang suero, pulot, lan~gis, at asin; cun ualang suero, ay na-aari ang tubig na pinaglagaan nang cebada ó palay. Macaitlo cun umaga paiinumin nang tatlong taza nang bilin sa número 32.