United States or Anguilla ? Vote for the TOP Country of the Week !
Onder Simon van der Stel had men reeds een burgerwacht gehad, die 's nachts de stad patroeljeerde en op 't eind der 17de eeuw werden ook in Stellenbosch en Draakestein veldwachters aangesteld, maar de uitgestrektheid van de kolonie was te groot om een behoorlik toezicht uit te oefenen. De ongelukkigen, die in handen der Justitie vielen, moesten daarom boeten voor degenen, welke ontsnapten.
Landwaart in op Stellenbosch heeft men een Landdrost, die daar als President sit, en nevens 4 Heemraaden van die volkplanting en 3 van Draakestein, een vergadering van Heemraaden uitmaakt, welke over een somme van 150 guld., en hooger niet, mogen oordeelen, en van waar men tot den Raad van Justitie aan 't Kasteel appelleeren kan" . De Politieke Raad werd ook genoemd »de Groote Raad."
Van Stellenbosch deelt dezelfde schrijver ons mee, dat er in 1705 nog maar 13 of 14 huizen stonden in het dorp zelf. In deze vrij oppervlakkige beschouwingen heb ik trachten duidelik te maken wie de Zuid-Afrikaners in het begin der achttiende eeuw waren en wat de term Kaap-kolonie, toegepast op die tijd, beteekent.
Zo vinden we b.v. opgetekend een order voor metalen potten, pannen enz. ten behoeve van het hospitaal onder Simon van der Stel. De woorden van Le Vaillant gelden echter weer alleen hoofdzakelik van Kaapstad. Op de boerderijen was men niet zo goed voorzien, vooral niet op de boerderijen, die ten oosten van Stellenbosch lagen.
Jacob Hendriksz., ex-burger van Stellenbosch, werd verbannen naar Robben-eiland, doch slechts tot aan het vertrek der vloot, want, omdat hij vrouw en kind had, zou hij in dienst genomen worden als soldaat en met z'n familie naar Ceylon worden gezonden . Het mooie van deze »medelijdende" daad was, dat natuurlik de Kompanjie er ook door gebaat werd.
Opmerkelik is ook, dat men een pas moest meenemen, daar de boeren last hadden gekregen om ieder, die zonder pas reisde, naar de Kaap te zenden. In Kaapstad en Stellenbosch kwam het natuurlik niet voor, dat rijke mensen zich zo moesten behelpen.
Geen wonder, dat ze dus vaak hun eigen meubelmakers moesten wezen. Als we bedenken, dat zelfs in Stellenbosch eerst in 1742 de eerste slagerswinkel werd geopend, dan kan het geen verwondering wekken, dat meubelmakers geheele onbekend waren buiten Kaapstad. Aardewerk was grotendeels onbekend in de huizen van de boeren.
Indien hij zich niet aan deze voorwaarden hield, zou hij 25 rkd. boete moeten betalen aan de armekas. Maar niet alleen Stellenbosch was nog in zijn eerste ontwikkelingsperiode, Kaapstad was ook bij lange na nog niet, wat men een »stad" kon noemen. Valentijn spreekt nog steeds, zoals ik vroeger opmerkte, over het »vlek".
Dat hij dit in de praktijk zeer breed opvatte, blijkt uit het volgende: Hij had een grote hoeveelheid onverkoopbare tabak en hij schreef nu aan de landdrost van Stellenbosch, dat deze moest trachten, die te ruilen tegen tarwe bij de boeren . Als die maar dom genoeg waren om toe te happen, dan was het geweten van de eerste dienaar van de Kompanjie ruim genoeg om daar tevreden mee te zijn niet alleen, maar zelfs om er behagen in te scheppen.
Op 25 Junie 1709 werd een slaaf gehangen wegens diefstal, omdat hij in Stellenbosch in een huis was binnengedrongen en daar had gestolen: 139 Rijksdaalders, een zilveren beurs met 8 diamanten, een met zilver gemonteerde gordel, een vest met 24 zilveren knopen, 16 andere zilveren knopen en een zilveren broekknoop .
Woord Van De Dag