Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 8 juni 2025
In minder woorden: na het talentvolle, het geniale; na het afgepaste en zeer wel vermoedbare, het uitbruischend onberekenbare.... Ziedaar: na Hildebrand: Multatuli!
Ik ben vol moed, vol geestdrift, Stella, houd jij dat vuur aan! Laat het niet uitdooven! Maak mij warm, laat me gloeien, Stella, ik bid je, laat me niet los. Ik dank God, dat ik je met een "neen" kan antwoorden op je vraag of de toestand van de bevolking nu nog zoo diep treurig is, als Multatuli hem beschreef.
Tot de geestelijke opleving na 1860 heeft Multatuli den grooten stoot gegeven: hij heeft de gedachten en gevoelens van de groote dichters en denkers der romantiek in Hollandsche woordkunst vertolkt. Hij heeft zijn leven gewijd aan de romantische idealen van vrijheid en rechtvaardigheid.
Maar in verband met 't zeer slechte, wat nu bijna onmiddellijk volgt, waarin niets van Woutertje en alles van Multatuli is, vermoed ik dat deze hier al begon subjectief te worden. Kenje draaien vanzelf? Door den wind? kunje omkeeren, andersom-draaien vanzelf? Doe 't eens, Arend ... toe krijg den Morgenstond ... gauw, gauw ... pak 'm beet ... mooi! Nu weer alléén, laat los ... los ... goed zoo.
Maar die soort van kruiperigheid jegens de "hoogere" standen, zooals die zich bij Hildebrand uit in de Baron van Nagel- en Freule Constance- beflikflooiïng, is in de Sara Burgerhart al evenmin te vinden als zijn beschermheerachtige neerbuigendheid jegens de "lagere" assen. Meer wezenlijke overeenkomst vertoonen zij met Multatuli.
Wel ... me dunkt ... neen ... gelijk beginnen.... Zóó! Neen, de Arend was vóór! Nogeens ... nu! Och, weer verkeerd! Hoe voortreffelijk Multatuli het denken, den toon van het innerlijk-spreken kon beluisteren en weergeven! Wie nu 't eerst boven is ... neen dat gaat niet ... nog eens ... van die wolk af. Ik kan er geen oog op houden ... wat 'n gedraai! Zoo, ben je moe? 'k Wil 't wel gelooven!
Dat een en ander hare goedkeuring verwierf, moge gelden als waarborg, dat de bewerking dezer uitgave het werk van Multatuli tot zijn recht doet komen. J. van den Bergh van Eijsinga-Elias. Wat poëzie, myn God, gy die in poëzie alleen bestaat.
Max Havelaar, evenals alle werken van Multatuli, is een boek van scherpe tegenstellingen: met meesterlijken humor weet hij deze tegenover elkaar te stellen, zoodat de eigenaardigheden van beide kanten elkander scherp belichten. In het eerste hoofdstuk al Droogstoppel en Sjaalman.
Multatuli was zóó verdiept in zijn levensdroom, dat hij in het practische leven telkens mistast: ook al door zijn groote impulsiviteit. Hij leeft alleen in het oogenblik! Een groote onevenredigheid tusschen levensdroom en levenspraktijk, is niet te miskennen. Deze is mede de grond van zijn mislukt gezinsleven, zijn armoedig bohême-bestaan, zijn gebroken carrière, zijn geschokt evenwicht.
En dan wat je lezen moet, als je 't nog niet kent, "De Wajang Orang" van Martine Tonnet in "de Gids", November-nummer. Het is iets over Javanen en hun kunst en het hof te Djokjakarta, heel interessant. Ge zult er van genieten, heusch. Dezer dagen las ik voor den tweeden keer "Minnebrieven" van Multatuli. Wat is hij toch een geniale man.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek