United States or Burkina Faso ? Vote for the TOP Country of the Week !
Want de manier, waarop ze verkregen werden, strekte er vaak niet toe om ze onderdanig of gewillig te maken. Men had in de grote steden, vooral Amsterdam, de z.g. »zielverkopers", die trachtten op allerlei manieren manschappen voor de Kompanjie te krijgen. Een van de meest gewone manieren was het pressen van vreemdelingen.
Ieder Predikant zou gemeten worden naar den rang van onderkoopman en als zoodanig gerechtigd zijn tot de voorrechten aan die rang verbonden." De geesteliken vatten in veel gevallen hun bediening op, of het een wereldlik ambt was en beschouwden zoals de meeste ambtenaren van de Kompanjie, de Kaap slechts als een doorgangshuis naar een betere betrekking.
Niet alleen hollandse, maar ook engelse officieren deden dit. Deze laatsten boden meestal fijn en grof ijzerwerk, vooral matrozemessen en scharen te koop aan. Dit werd door de Kompanjie toegelaten op voorwaarde, dat ze 5 percent van de verkoopsprijzen aan de fiskaal betaalden. Vermakelikheden waren er ook nog niet veel.
Onder die belangrijke zaken kon de regering van de Kaap natuurlik zo ongeveer rekenen, wat ze zelf wilde en daarom was het voor een schipper altijd min of meer gewaagd een brief van een vreemdeling mee te nemen. Te meer, daar de Kompanjie geheel volgens de manieren van haar tijd niet karig was met straffen. Het getal straffen is eenvoudig legio.
Maar ondanks de grote gebreken, die het stelsel aankleefden, is zij tot schade der bewoners van de Kaap blijven bestaan tot aan de eerste inbezitneming door de Engelsen in 1795. Zij, die hier met Van Riebeeck aankwamen, waren allen ambtenaren van de Kompanjie. Zij hadden een kontrakt aangegaan voor de tijd van vijf jaar . Na die tijd konden ze door middel van een »vrijbrief" hun ontslag krijgen.
Dit was tenminste een kleine vooruitgang sedert 1698, want toen en vele jaren daarna bestond de bepaling, dat wie wijn verkocht buiten de Kompanjie om, zou beboet worden met 125 rkd. bij de eerste overtreding, gegeseld worden bij de tweede en verbannen worden bij de derde. De overproduktie werkte dit »smokkelen" echter in de hand.
Dat hij dit in de praktijk zeer breed opvatte, blijkt uit het volgende: Hij had een grote hoeveelheid onverkoopbare tabak en hij schreef nu aan de landdrost van Stellenbosch, dat deze moest trachten, die te ruilen tegen tarwe bij de boeren . Als die maar dom genoeg waren om toe te happen, dan was het geweten van de eerste dienaar van de Kompanjie ruim genoeg om daar tevreden mee te zijn niet alleen, maar zelfs om er behagen in te scheppen.
Ten laatste deel ik als merkwaardigheid mee, dat het begraven van misdadigers met de ketenen, waaraan ze geklonken waren geweest, door de Kompanjie werd afgeschaft, niet, omdat het als te barbaars of als nutteloos werd beschouwd, maar omdat het te duur was . Een tweede grote fout der Kompanjie was, dat ze haar ambtenaren niet behoorlik betaalde.
Toen b.v. in 1737 verscheidene schepen van de Kompanjie strandden en bijgevolg veel wrakgoed aanspoelde, werd ieder, die men betrapte op het meenemen van die goederen van het strand, zonder enige vorm van proces opgehangen. Voor dit doel had men opzettelik enige galgen op het strand opgericht. Voor de onhandelbare jeugd had men eveneens een paardemiddel.
In 1699 werd de veehandel opengesteld voor de burgers op voorwaarde, dat zij dan trekossen zouden leveren aan de Kompanjie voor 10-1/2 gulden per stuk, een zeer lage prijs.
Woord Van De Dag