United States or Solomon Islands ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bago gamutin ang maysaquit, ay cailan~gang maalaman, at usisain munang maigui, cun ano caya ang saquit niya. Ang lalong maliuag sa lahat ay ang pagquilala nang man~ga saquit; n~guni sa man~ga isusunod cong sasabihin dito, ay mahahalata cun minsan cun anong bagay na saquit ang nadoroon sa may catauan.
Ang pan~gan~galaga sa kanya'y ikinatiwala ko sa isang matandang babaying pipi, upang huag niyang makilala ang m~ga hiwaga sa buhay, ang lihim n~g tao, gayon din ang kanyang pinangalin~gan. Sa tuwi tuwi na'y dinadalhan ko n~g ikabubuhay; n~guni't hindi ako na pakikita, upang huag magkapanahong ako'y usisain n~g ano man.
Itong man~ga tanda nang saquit na ito, ay catungculan nang man~ga médicong pag masdan nilang maigui, nang houag magcasala ang pag-gamot sa man~ga caaua auang maysaquit; cailan~gan namang usisain, at pacatalastasin nila ang pinan~gan~ganlang pulsong matigas, na pagca gayon, ay cailan~gang sangrahan ang maysaquit.
Cun mayroong batang ipinan~ganac na ualang pulso, at hindi cungmacabacaba ang puso niya, cundi anaqui patay, bago talian at putulin ang pusod, ay cailan~gang usisain cun baquin gayon ang caniyang lagay; cun dahil sapagca mataba,t, marugo ang bata, ó dahil sa siya,i, yayat at mahina.
Ang cailan~gan usisain nang man~gagamot na bagay sa man~ga bata, ay gayon: Gaano ang edad nang bata. Ilan ang caniyang n~gipin. Cun ang bata,i, nagcacasaquit na gaua niyong pagsibol nang n~gipin. Cun ang bata,i, binubulutong. Cun nag-iilaguin nang bulati. Cun lungmalaqui ang tiyan. Cun mahimbing ang tulog. Cun nahulog, ó cun inihulog nang nag-aalaga doon.
Sumapit ang panahon nang pagtatanim, at ang caunting palayan nila,i, hindi natamnan, dahilan sa capabayaan ni Próspero. Pagcamaya-maya,i, nauala, rao, ang uica ni Próspero, ang isa pa nilang calabao, bago-bago,i, nang usisain ni cabezang Angi ay nabalitaan niya, na di umano,i, ipinagbili ni Proper sa pagbabayad nang ibang mañga utang niya.
Capag banta mong bumili cun bumasa nang anomang libro, munti ma,t, malaqui man, nang diariong may man~ga lamina,t, uala, nang auit man, tula man, maguing limbag maguing sulat camay, ay bago mong bilhin ó basahin ay dapat mong usisain muna cun baual, cun dili caya; ó cun dapat maguing baual sapagca,t, masama . Ang pag-uusisa nito,i, nacacailan~gang siyasatin mo cun ang librong bibilhin ó babasahin ay natatamaan nang alin man sa man~ga pitong utos na paraang pagcacaquilanlan nang man~ga librong dapat na ipagbaual, na =baual= na talaga; at ang lalong maigui sa lahat ay magtanong ca sa Confesor, cun sa Cura caya, cun sa canino mang banal na sacerdote; at ang paraan na ito,i, lalong magaling, sapagca,t, malalayo ca sa pan~ganib nang pagcacamali.
Caya cailan~gang usisain cun yaon cayang nagpapasuso ay guinagalis, ó binubuni, ó cun mabaho ang hinin~ga, ó cun masama ang damdam nang caniyang sicmura; at uala man siyang saquit ay mabuti painumin nang bilin sa número 2, ó nang tubig na dinoonan nang caunting suca ó gata nang dayap; ó nang man~ga cajelada ó limonada número 33.
Salita Ng Araw