United States or Antigua and Barbuda ? Vote for the TOP Country of the Week !


Al de opgesomde trekken laten zich vereenigen onder het begrip formalisme. Het ingeschapen besef van de transcendentale wezenlijkheid der dingen brengt mee, dat elke voorstelling in onwrikbare grenzen staat omlijnd, geïsoleerd in een plastischen vorm, en die vorm heerscht. Doodzonden en dagelijksche zonden zijn naar vaste regels te onderscheiden.

Hun veel uitgesprokener organisatie in verschillende meer begrijpelijke stelsels heeft hun bewerking bevorderd. De natuurlijke Orde in het dierenrijk is dan ook tegenwoordig in hoofdtrekken vast en voldoende omlijnd. Alleen de grenzen der klassen, orden, families en geslachten zijn nog aan willekeur prijsgegeven.

Tot ik zag een witten stoet, nauwlijks nog omlijnd in den rozigen dauw, die optrok: meer nog een stoet van schimmen, vage mannen, vage vrouwen, aan bewegende over het rotsgesteent en met den eersten dageschijn om de zich tegen de lucht uitheffende hoofden, zingende en musiceerende.... Nu, duidelijker, klonken de stemmen, trillerden, aangetinkeld, de sistra-snaren en ik herkende de zoete muziek en ik balkte luide op, om mijn lotgenooten te doen ontwaken.

De massa, die zelf niet oordeelt en van geen zelfbedwang weet, kon geen kunstmotief zijn voor den denker, die slechts in den met helder zelfbewustzijn strijdenden mensch, in het innerlijke, in de zelfoverwinning behagen vond. Overigens: de personages, hoe scherp ook omlijnd, zweven in de atmosfeer van Goethes gedachteleven.

Dat eene onbestemde uitdrukking als deze niet bevorderlijk is tot het verkrijgen van een scherp omlijnd begrip behoeft nauwelijks te worden gezegd. M. i. ware dan ook deze laatste zinsnede beter geheel weggelaten.

Daar ginder verder stond, uit de grauwe diepte der bedoomde heide, achter de houten keet en den kastvormigen houten toren der boring, omlijnd als een kegel, de Heksenberg statig op. Hij was als de hals eener urn, zooals hij boven de kim rees. Anneke's hoofdje hing vol vreemde fantasieën, terwijl zij naar den strak omlijnden heuvel uitzag. "Jij moest ook hier wonen," zei Willem.

Hij draaide zijn lichten niet op; hij bleef voor zijn tochtige gebroken ruiten staan, en leek den agent, die telkens eens in de kamer kwam kijken en hem aanried om wat te gaan rusten, een kommervol, klein donker omlijnd mannetje toe.

Hij zag nu duidelijk iets van haar gelaat: haar kleinen mond, haar fijnen neus, de vage bleekheid van haar voorhoofd en haar wangen, de donkere golving van haar haren, den stillen glans van haar op hem gerichte oogen... En eensklaps zag hij heel haar tengere gestalte duidelijk omlijnd uit de grauwheid van den nacht oprijzen, en even om zich heen starend zag hij ook de duidelijker wordende gestalten van al de anderen, en het alom lichter worden van den grauwen nacht.

Al die voorstellingen werden onmiddellijk als verbeeldingen tot geloof; zij stonden in den geest vast omlijnd en bont gekleurd, met al de realiteit, die de Kerk in het geloof eischen kon, en nog wat daarenboven.

Ik zie Michelangelo in die ontzettende creaties, ik zie hem ook in de Profeten en in de oude, subliem machtig denkende Sibyllen, met die sombere oogen, die vooruit zien in hare afwachting der langzaam ontsluierende toekomsten; maar ik zie Rafaël nooit als een omlijnd karakter uit zijne kunst oprijzen.