United States or Malta ? Vote for the TOP Country of the Week !


Zij, die werkelijk denken en een geestesleven leiden, vormen de minderheid onder de menschheid. Toch neemt hun aantal van dag tot dag toe en ontwaakt en ontwikkelt zich het gevoel van belangstelling.

Beter nog: in de voltooiing komt aan het licht welke kracht in het geestesleven verborgen was: de liefdekracht van God. De groeikracht, waarmee de plant zich uit den aardbodem opheft, is niet haar speciale eigendom, maar is de Natuur zelve in haar werkzaamheid: zoo is het niet anders dan de Kosmische Liefde, die zich in Faust voordeed en vermomde als zijn eigen strevende wil.

Wat in de wereld niet geldt, geldt hier: het is de almachtige Liefde die alles vormt en alles koestert. In deze sfeer wordt het wonder voltrokken der voleindiging van het geestesleven. De voltooiing moge een logisch gevolg zijn van de voorafwerkende krachten, zoodat het geestesleven uit zichzelf naar haar heenwijst toch is haar werkelijkheid een nieuwe daad.

Doch wel sprekend is het, wanneer die gedachte plotseling opgaat aan een geest als Eustache Deschamps, den oppervlakkigen, banalen hofdichter, die juist in zijn begrensdheid zulk een voortreffelijke spiegel is van het gewone geestesleven van zijn tijd.

Geen leven dus is redelijk zonder begrip, en de dingen zijn alleen goed voorzoover zij den mensch helpen een geestesleven te leiden, dat op begrijpen berust. Daarentegen noemen wij al datgene kwaad wat den mensch belet zijn Rede te volmaken en een redelijk leven te kunnen leiden. Hoofdstuk VI. Hoofdstuk VII.

Als taal der kerk was het Latijn immers de basis van alle geestesleven der klerken. Het was het hoofdvak op school, de taal van de godsdienst, in 't Latijn werd de bijbel gelezen en alle kerkvaders, in 't Latijn disputeerden alle scholastici en werden alle kronieken en traktaten geschreven.

En in het geestesleven der menschen is veel ten goede veranderd. De scholen hebben niet vruchteloos gewerkt. Al grooter wordt het aantal flinke, ontwikkelde menschen, mannen en vrouwen, zelfs de Mohammedanen weten de beschaving te waardeeren. De heiducken zijn uit de bosschen en bergen verdwenen. Daar zorgen de serdars voor, de dappere gendarmen in de schitterende nationale dracht.

Evenals in het oude Griekenland, in het Italië der renaissance, of het Duitsland der 18de eeuw, blijken ook hier die vele kleine centra die in zulk een levendig verkeer met elkander staan, op de ontwikkeling van het geestesleven een zeer gunstige invloed te oefenen.

Hij behoefde voor de fijnere contreien van zijn geestesleven niet de instemming van anderen. Hij beoordeelde de dingen naar een nieuwen maatstaf en begreep best dat de wereld zich bij het oude hield. Hij was geworden Wetgever, niet wet-houder. Hij stond onbevreesd alleen. Hij stond gaarne alleen. Hij verhaalde veel schoons, doch gaf zich nooit geheel.

Om Faust rond te leiden in de spokenwereld, daartoe is Homunculus, een kunstmatig menschje, in chemische retorten bewerkt, voldoende: voor zijn huwelijk met Helena drage hij zelf zorg. Het huwelijk van Faust en Helena. Harmonie en maat. De schoonheidszin is van het geestesleven een integreerend deel. Geen geestesleven is gaaf zonder deze.