United States or Kiribati ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ang paraan naman n~g pan~gan~gasiwa ó pagdalan~gin nitó ay mababasa sa Dating caugalian tungcol sa Paghihin~galó » at gayon din sa « Dating caugalian tungcol sa Pag-aasawa» pati n~g canilang bihis at sangcap. Ang m~ga katolonang, ito, ani Colin, ay mayayaman ano pa't nanánamit n~g maririkit at nag hihiyas n~g maiinam .
Sa pag-aasawa ay inuugali ang pagkakasunduan n~g m~ga magulang saka ang bigay-kaya na gaya rin n~g sa ibang lahing gubat. Tungkol sa pagdidiwan nito ay sarisari ayon sa iba't ibang angkan n~g m~ga ito, n~guni sa m~ga itim na nan~ga sa bundok n~g Mariveles ay ganito di umano.
Kung ang lalaki ang humiwalay, maging sa pag-aasawa sa iba ó hindi man at hindi kalooban n~g babae ay walang matuid ang lalaki na bumawi n~g bigay-kayang ibinigay niya ayon sa salaysay ni P. Colin; n~guni't ani P. Placencia ay isinasauli ang kalahati n~g bigay-kaya.
Bukod dito, ani Rizal din, kung nag-aasawa ang lalaki ay hindi nagtataglay n~g mabigat na pasan sa pag-aasawa, kundi bagkus nakakasumpong n~g kasama't katulong sa pag-aayos n~g kanyang pamumuhay kaya't ang babaeng pilipina ay hindi namamalakaya n~g asawa, kundi pumipili n~g kanyang ibig. =Ikalabing apat na Pangkat.= =Dating Kaugalian Tungkol sa Paghihin~galô, Paglilibing at Pagluluksâ.=
Sapagka't ang dilág n~g pag-aasawa buhat sa kasundo n~g pusong dalawa kailan ma't hindí ganáp ang pagsinta walang kabuluhan yaong pagsasama. Bakit nang panahong tayo'y maligalig na ang pilipino'y magsipanghimagsik ay daming babaeng nákasal sa pilit ¿yaon kaya'y palad na hulog ng Lan~git?
¿Dî ba ninyó námasdan n~gayón lamang na ang pag-aasawa n~g m~ga americano sa babaing tagalog ay nagiging parang sulat insík lamang at sa wakás ay iníiwa't súkat ang m~ga kulang palad na filipina, pagkatapus na masunód ang kanilang han~gád? Gayón din ang kasál ni Liwayway sa americano, pagkâ't siyá'y pinílit lamang.
Datapawa't sa gayó'y sumásagot ang m~ga babaeng banal: Cahi't magcagayon man, hindî mangyayaring hindî maguíng isang himala ang sabaysabáy na pag-aasawa n~g gayong caraming m~ga insíc; papagbabaliking loob na silá n~g canicanilang m~ga esposa. Isinuot n~g m~ga tao ang caniláng lalong magagaling na m~ga bihisan; lumabás sa kinatataguang m~ga cajita ang lahát n~g m~ga hiyas.
N~guni't kun ang dahil n~g pag-aasawa n~g isang babayi sanhi sa anyaya n~g mundo, at hindí bibigyang halagá ang pagmamahalan maha~ga'y hindí na. Kaya n~ga ó m~ga binibining hirang kayo sa sariling laguing magninilay at hingín sa Dios na paliwanagan kun ang inyong isip ay pinagdidimlan.
At gayon din naman sa pag-aasawa, ó sa pan~gan~ganak na lubhang ginhawa, at sa lahat na n~gang dapat ipag-sayá, sila ay padalhan n~g liham pagdaka. Kung patutun~go ka sa alin mang bayan, lalo't sa malayo'y lubos na kailan~gan, bago ka umalis muna'y magpaalam sa kaibigan mo't iyong katunkulan.
Nagdamdam naman si don Tiburcio, sa ganang canyá, n~g hindi mawatasang pamamanglaw n~g canyáng dilidilihin ang m~ga unang buwan n~g canyang pag-aasawa na ang caraniwa'y nagtatamasa n~g boong catamisan. N~guni't caniyang taglay ang pagsang-ayon sa sawing capalaran, at humin~gi siyang saclolo sa pag-aalaala sa dinaanan at dinaraanan pang gutom cung sacali. Cailan man ay hindi niya inisip ang luman~goy sa yaman ó magtamo n~g mataas na catungculan, magagaang na camtan ang canyang m~ga adhica n~g loob, hindi malalawac ang canyáng m~ga mithi; datapuwa't ang canyang pusong virgen pa n~g m~ga panahong iyón ay naghan~gad n~g ibang nacasisintahing lubh