United States or Uzbekistan ? Vote for the TOP Country of the Week !
Van af hare stichting heeft de Sociaal-democratische Arbeiderspartij er anders over geoordeeld, en hare propagandisten verdienen jaarlijks tusschen de 300 en 500 gld. Zoo zou het haast niet kunnen voorkomen, dat de financiën buitengewoon ruim waren, en die van de Socialisten in Nederland zijn het blijkbaar niet bovenmate.
Maar hij werd niet gevolgd door al de Socialisten in Nederland; de groep van hen, die men de parlementairen noemde, dewelke Domela Nieuwenhuis betitelde met de benaming van heerenclubje, en die vooraan bevatte Van der Goes, Troelstra en Van Kol, bleef op politiek gebied zich bewegen en richtte daartoe een afzonderlijke vereeniging op, de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij, minder hard van aanzien en meer ontvankelijk voor al de plooien en zelfs voor al de beloften van het nieuwerwetsche politieke leven.
Dat leidt tot concessies, tot overeenkomst met de democratische burgers en eindelijk tot deelneming aan een ministerie. Zoo is dan de naam van Karel Marx een twistappel geworden in de Sociaal-democratische Arbeiderspartij en de echos van den strijd weerklonken sedert drie jaren reeds op de congressen der partij.
Het Nederlandsche geestesleven wordt langzamerhand gestuwd naar een allerstelligsten vorm van uiting. Dat is ook zoo met de poëzie, met de schilderkunst, met de architectuur, en ook met de politieke organisatie. Het is bv. heelemaal niet toevallig, dat wij tegenwoordig een scherp afgescheiden arbeiderspartij hebben, terwijl er vroeger allerlei anarchistische stroomingen waren.
Zonder dat het »groote kiezers-mechanisme«, wat de sociaal-democratie in Duitschland is, de volmaaktheid heeft bereikt, oefent de arbeiderspartij in Nederland, die afbeelding is van de Duitsche partij, toch een groote macht uit.
II. De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij. Domela Nieuwenhuis had altijd met leede oogen gezien, dat er in de partij ook burgers werden opgenomen. Hij wist heel goed, dat het tengevolge van het genoten onderwijs en van den meerderen vrijen tijd voor den burger honderd maal gemakkelijker is zijn weg te vinden in de beweging, dan voor den bekwaamsten werkman.
Er is daar door de overheid zoo onhandig opgetreden, dat velen in dien Staat en in naburige Staten bij de komende verkiezing zich zullen scharen bij de zich noemende arbeiderspartij, om op die wijze aan hun ongenoegen uiting te geven. En een andere quaestie van groot belang, die de arbeidersbevolking, vooral van de westersche Staten, bezighoudt, is die der Chineezen.
Het gehoorde en het gelezene gaven mij de overtuiging dat de socialistische arbeiderspartij in Amerika nog verkeert in de "Sturm und Drangperiode", die de partij in Duitschland en ten onzent achter den rug heeft.
Vier en vijftig adhesiebetuigingen waren het antwoord op dezen oproep, en den 26en Augustus 1894 werd te Zwolle de Sociaal-democratische Arbeiderspartij in 't aanzijn geroepen, die bij hare geboorte bemoediging en geldelijken steun ontving van de Duitsche Socialisten. Haar eerste optreden was hard en tegelijk ingetogen.
Woord Van De Dag