United States or Cameroon ? Vote for the TOP Country of the Week !


Dien avond aan het diner was het onderwerp van het gesprek tusschen Nantas en baron Danvilliers het veelbesproken begrootingsplan. Hoewel hij niet alle inzichten van zijn schoonzoon deelde, vond hij zijn ideën groot en oorspronkelijk. Onderwijl hij den baron antwoordde, had Nantes meenen te bespeuren dat de oogen van zijn vrouw de zijne zochten.

Ik zal dat niet dan met weerzin leveren, maar nu eenmaal in m'n VIn bundel IDEEN 't ongeluk gehad hebbende z'n kritische methode aantepryzen in-tegenstelling namelyk van 't gebruikelyke ongemotiveerd mooi-of leelyk-vinden moet ik me waarborgen tegen de verdenking dat ik party-trek voor z'n taal, z'n wyze van uitdrukking, z'n betoogtrant, z'n meeningen over Kunst, Letterkunde, Moraal, Poëzie en ... meer nog, helaas, al noemde ik veel.

De conservatieve idéalist gelooft, dat de maatschappij evenzoo als het huisgezin, de kerk, het vaderland in haar tegenwoordigen vorm, voor altijd beslissende, afgeronde idéen en formules bevat. De radikaal heeft den moed te gelooven, dat alles wat bestaat regeering, godsdienst en huwelijk voor verandering en verbetering vatbaar is.

Zoo is de Woutergeschiedenis in en door de Ideen heengewerkt, maar toch als een bewuste tegenstelling tot die Ideen. In de Woutergeschiedenis geeft Multatuli de idee op de wijze van het sprookje, de idee gekleurd door het schoone licht der fantasie.

Want ondanks alle uitweidingen is ze in zichzelven een eenheid van groote schoonheid. Dit nu komt beter tot zijn recht in een afzonderlijke uitgave, dan in de Ideen zelve. Wegens den innigen samenhang met de Ideen echter is Multatuli nooit overgegaan tot het bewerken eener afzonderlijke uitgave en heeft zijne weduwe sterk geaarzeld, eer ze er toe kon besluiten.

Er blykt alzoo dat wy in dat alles en in 't laatst genoemde zeker 't minst niet! te doen hebben met een der fiktien waaraan onze Maatschappy zoo ryk is. Reeds in den aanvang myner IDEEN wees ik op de eigenlyke strekking van 't vertegenwoordigend Regeeringsstelsel. Het tellen van stemmen iets als 'n zonderlinge poging om intelligentie, kunde, goede trouw, vaderlandsliefde, e.d. te onderwerpen aan den eersten hoofdregel der rekenkunde zou eigenlyk kunnen beteekenen: «

In de brieven uit den verlovingstijd begint de schrijver van de Ideen zich al af te teekenen. Zijn eigen persoon stelt hij op den voorgrond: het was dan ook zijn bedoeling zich aan Everdine te doen kennen. En dat doet hij met zeldzame openhartigheid.

In zijn Ideën vertelt hij hierover het volgende: "Het lag in de rede dat ik pogingen aanwendde om in afwachting van 't herstel mijner verbroken carrière in 't leven te blijven. Terstond alzoo meldde ik mij overal aan om werk, zonder iets te gering te achten. Ik concurreerde met jonge lieden, met kinderen, met baren, overal werd ik afgewezen.

Dit herinner ik my, maar van 't vervolg niet veel meer. En "dus" in brand stond. Om deze uitdrukking te rechtvaardigen, beroep ik me op de toelichtingen in Ideen 304 en 1066. De aangehaalde regels zyn van Tollens. Hy sluit daarmee z'n tamelyk apokriefe vertelling: Dirk Willemsz van Asperen.

"Och, wat 'n vreemde ideën heeft u!" riep Capitana Finay ontsteld uit, en sloeg weer de handen in elkaar. "'t Is net of u geen pijn geleden heeft, toen u uw tweelingen kreeg!" "Juist omdat ik ze met pijn ter wereld heb gebracht, en ze behoorlijk heb opgevoed, al zijn we nog zoo arm, wil ik niet, dat na al de moeiten en zorgen die ze ons gekost hebben het maar halve mannen werden..."