Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 10 juni 2025
"Objectieve waarneming en weergave" wil dus, zoo kort mogelijk gezegd, hier niet anders beteekenen dan die waarneming en weergave, waarin geen enkel ander element van subjectiviteit aanwezig is, dan hetgeen onvermijdelijk voortvloeit uit den aard der natuurlijke individualiteit van den waarnemer en weergever. In Het Jonge Leven was een Hildebrand-artikel aan dit opstel voorafgegaan.
Ik had onderwijl een paar studies geschreven: de eerste was over het oorzaak-begrip, en met de tweede was ik in de gewenschte lijn gekomen: zij was getiteld: "De norm der Waarheid is in ons zelf". De geestelijke waarde werd daarin vastgesteld als een eigenschap van eigen subjectiviteit. Daardoor krijgen de denker zoowel als de artiest het recht tot zelf-openbaring.
Een krachtige geest van groote subjectiviteit, die van zijn eerste optreden af een stijl heeft, die hem alleen eigen is, vol geest en pit, bijna te overladen, en die door voortgezette studie en zelfopvoeding het tot klassieke schoonheid brengt. Aan zijn werken kan men moeilijk zien, dat hun begin ligt in de periode van het vertwijfelde pessimisme.
Hij moet trachten te geven het gevoel van zijn personage en dat is het zijne niet. Ja, heelemaal objectief kun je niet zijn. Je kan nu eenmaal niet in de huid van een ander kruipen. Maar je moet altijd trachten je personen objectief te zien. Ik zeg meenen, omdat je je subjectiviteit niet weg kan cijferen. Maar je moet er naar streven, als een god boven den boel te zweven.
Overal, waar in het betoog sprake was van "objectiviteit" bij het waarnemen en weergeven, werd dit nimmer in absoluten zin bedoeld. Het is bijna onnoodig te zeggen, dat onze subjectiviteit altijd waarneming en weergave kleurt.
Deze is, dat een man, die vijftig jaar geworden is, geleerd heeft, een toontje lager te spreken, niet alles van het leven te wachten, maar het toch met dank aan te nemen. 'Want het was aardig, te leven'. In Hamsun's laatste werken verdwijnt de 'ik'-figuur geheel. Des dichters subjectiviteit bestaat nu nog alleen in den blik, waarmee hij de wemelende menschenmenigte aanziet.
Want dat is eigenlijk de meest knagende vorm van pessimistischen gemoedsaard, die zekere sceptiek, waarbij men zich eigen gedachten niet vertrouwt, altijd zichzelf weerlegt, nooit met zichzelf in het reine komt, altijd als het ware achter zijn eigen gedachten gaat staan om die voor louter subjectiviteit uit te krijten.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek