Vietnam or Thailand ? Vote for the TOP Country of the Week !
Bijgewerkt: 3 juni 2025
Ook langs den Rijn dreven zij handel met Keulen, en hadden zich mede te Ments gevestigd, Zelfs waren er handwerken of fabrijken, die hier bloeiden, zoo als de lakenweverijen, welke eene zware wollen stof of duffel vervaardigden, nog Fries genoemd, waarvan gekleurde en fraai bewerkte mantels werden gemaakt, die groote vermaardheid hadden en naar onderscheidene landen verzonden werden.
Friesland genoot sedert de overgave van Groningen in 1594 het voorregt, om, van het tooneel des oorlogs verwijderd, zich rustig aan zijne eigene en in de onveilige oorlogstijden veel verwaarloosde belangen te kunnen toewijden. Met wakkerheid legde het volk zich op de verbetering van landbouw en veeteelt, op de uitbreiding van handel, fabrijken en handwerken toe.
Dit doel werd niet enkel bereikt en de vaart en dwarsvaart met vele wijken in de eerstvolgende jaren tot op de grenzen dier grietenijen volbragt, maar vruchtbare bouw- en weilanden namen weldra de plaats in der veenen, wier afgraving en vervoer leven en werkzaamheid, handel en voorspoed verspreidden, zoodat in die zelfde jaren de weinige huizen van Dragten tot eene groote en welgeregelde buurt aangroeiden, waarbij spoedig molens en fabrijken, kerken, scholen en andere gebouwen gesticht werden.
Nog ben ik mede verscheidene malen in Oostland geweest, in het gebied van den Hertog van Holstein, om aldaar mede te helpen fabrijken en te ordineren om moerassen en meren te helpen droog maken door het ordineren van dijken, dammen, sluizen, kaaijen, heulen, molens, molentogten, kolken, wateringen en andere affairen, al te zamen dienende tot zoodanige werken, gelijk in Holland bij vele lieden wel bekend is.
Wij zullen dit werkje besluiten met de opgaven der verhouding van eenige Engelsche maten met de Nederlandsche en omgekeerd; niet alleen, om dat die vreemde maat, buiten Engeland ook in vele fabrijken gebezigd wordt, maar ook, om de vergelijking van betrekkelijke afmetingen te kunnen doen, bij uitvoeringen en opgaven dier, in het stoomwerktuigelijke zeer bedrijvige, natie.
Koophandel en fabrijken waren naar den aard der tijden, vooral onder den burgerstand, in vollen bloei, en de hooggeschatte vrijheid was aller leus. Rijkdom, magt, eer en aanzien baarden, zoo als altijd, nijd, afgunst en overmoed, terwijl dezen door regeringloosheid en verwarring geen teugel vonden.
De binnenlandsche vaart op de overige provinciën, tot uit- en invoer van verschillende voortbrengselen en benoodigdheden, ondersteunde dien handel, welke tevens van gunstigen invloed was op onderscheidene fabrijken en trafijken, die er in den loop der 18e eeuw zoo vele werden opgerigt , waarvan de steen- en pannebakkerijen, de zoutkeeten en kalkbranderijen een ruim deel in de winsten hadden.
In ons land is de uitvoering almede tot eene groote hoogte geklommen, zoo dat men zich in geenen deele meer tot vreemden behoeft te wenden, om eene zoo volmaakt mogelijke uitvoering te verkrijgen; ook kunnen wij, wat de betrekkelijke prijzen aangaat, onder de begunstiging van het Gouvernement, met buitenlandsche fabrijken wedijveren, iets dat, om reden wij het grootste gedeelte grondstoffen van elders moeten trekken, zonderling moge voorkomen, doch niettemin waar is.
Droogmaking op droogmaking volgde elkander op. Bij de meeste dier ondernemingen was Leeghwater door raad of daad behulpzaam; vooral was hij werkzaam bij het bedijken van de nu bloeijende Beemster, waarbij hij was aangesteld, om, zoo als hij zegt: »waer te nemen het fabrijken en stellen van de watermolens."
De verdeeldheid in de Hervormde Kerk zelve had de aandacht afgeleid van hen, die bovendien zich hoe langer hoe meer in de toegenegenheid van regenten en medeburgers vestigden door hun ingetogen leven en de bevordering van handel en fabrijken, waardoor zij in welvaart en vermogen toenamen, en als goede burgers van den Staat lasten en schattingen gewillig droegen.
Woord Van De Dag
Anderen Op Zoek