United States or Bahamas ? Vote for the TOP Country of the Week !


Dat is het zaad waaruit het socialisme komt. En dat gebeurde niet in één fabriek, makkers, maar overal, maar overal. Over gansch Duitschland, hier en daar, wel weinig eerst, maar allengs meer. Het groeide, het fabriekswezen, en elke machine vereenigde de mannen om zich heen. Al die machines met die groepen mannen werden kernen der nieuwe maatschappij, en van het socialisme.

Als trekvogels vlogen de bewoners van allerlei bergdorpen naar heinde en ver, om de in den winter vervaardigde waren aan den man te brengen, soms tot in Zweden en Turkije. Maar ook daaraan heeft de opbloeiende industrie een eind gemaakt; er was bij de ontwikkeling van het fabriekswezen plaats voor allen en nog voor velen, die nu van den vreemde naar het Ertsgebergte togen.

Wisten de bewoners van de stulpen, die zich in de bergkloof om den burcht groepeerden, dank zij de vrijgevigheid en genegenheid hunner graven, hun gehucht uit te breiden tot eene stad, waar kunst en wetenschap beoefend werden en het fabriekswezen bloeide, alles herinnert u dat die schoone dagen voorbij zijn.

Ja, het is waar, de stoom is eigenlijk niet uitgevonden, want het was iets, dat bestond, maar de toepassing van den stoom op fabriekswezen, scheepvaart en middelen van vervoer is wél eene uitvinding, en wel eene, die zulke groote afmetingen in hare gevolgen heeft, dat de toestand der heele maatschappij er door gewijzigd is geworden, en nog veel meer wijzigingen noodig heeft.

IJzren kernen met vleezen omhulsel. Gij ziet wel 's zomers de vruchten rijpen, is 't niet? aan uw boomen, en al die vruchten zitten vol van zaad? Zoo was 't met het fabriekswezen dat over Duitschland zich spreidde, toen ik nog jong was. Maar al die vrienden, al die menschenlijven, al dat vleesch rondom al de ijzren kernen kenden toen nog niet 't socialisme. 't Was voor hen nog onbewust.

Goed succes! Maar daarmee heeft 't Vaderland niets te maken. De tweede was jaren lang in Indië ... We willen hopen dat-i ryk is, of 'n behoorlyk pensioen heeft, zonder leverziekte. Doch dat gaat het Volk niet aan. Een derde is fabrikant. «Het fabriekswezen, myne heeren, het fabriekwezen ... Zeer wel! Ook dat behoort tot den Staat. Maar ook dat is de Staat niet.

De koopvaardijvloot bestond in het genoemde jaar uit 1546 vaartuigen, nagenoeg 38,000 ton metende en met 5515 koppen bemand. Het fabriekswezen van Venetië breidde zich in de laatste jaren uit.