United States or Austria ? Vote for the TOP Country of the Week !


Nariyan ang ilang paliwanag, na maaaring maging saligan, kung ibig, ng isang dalubhasang pagbubuu o pagpapanauli ng datihang "Florante". Sa kagandahang palad ay walang mga salita at pangungusap na nababago ang siping ito kay sa natatandaan ng mga anak ng dakilang Makata; at may mga kamalian man nga ito, ang kamalian ay di sa ano man kundi sa pagkakalimbag na lamang, at pawa namang nangahahalata sa unang malas pa lamang.

Sa malas nga ay "pinagda-anan" ang tunay na titik ni Balagtas, at kaya nga lamang maaaring pag-alinlanganan ay dahil sa kalabisan ng pantig. Nguni't di baga labis din yaong nangasa unahang: "na quinalalaguián" at "sa masayáng doon~gan"? At kung sa dalawang ito'y napatalisod si Balagtas ay bakit di maaaring napatalisod din sa "guerrang pinagda-anan"? DIANA,I, ... Sa iba ay walang ligazon "i".

Sa pagka't ang inang walang pagmamahal sa tunay na supling na sa puso'y nukal, daig pa ang hayop, na lubhang malupit, marun~gis ang asal n~guni't kung sa anák ay handog ang buhay. At makalilibong masarap sa malas ang isang dalagang sa tangkay nagulap di gaya n~g isáng babaing magtapon sa ilog n~g anak bukod sa may dun~gis, sumpaan n~g lahat ...

Sa di nagtitigil na linakadlakad ay dinating yaong baybayin nang dagat at doo'y kaniyang inabot nang malas yaong sarisaring bangkang nasasadsad. Walang anoano'y ang nasok sa isip umupa nang isang bangka at sumilid at doon magaliw nang sukal nang dibdib na sa puso niya ay lumiligalig.

QUINALALAGUI-AN. Sa "Kun sino ..." ay kinalalagian" din ang nakalagay; subali't sa palimbag ni P. Sayo ay "kinalalagyan", at ganito rin sa malas ang kay De los Santos pagka't "en el Makati río donde se reflejaba" ang pagkakakastila niya.

"sa gauâ at uica,i, mahuhulihan". Ganito rin, sa malas, ang na kay De los Santos; nguni't sa "Kun sino ..." at kay P. Sayo ay "nahuhulihan" ang nasa mahuhulihan". "n~g magandang asal ng amá co,t, ." Maliwanag na kamalian ng kahista ang "", na dapat basahing "iná". "Ang pagcatutu co,i, anaqui himalâ". Kay P. Sayo ay may pang-ugnay na "y" ang "anaqui"; at ito'y mapaghahalatang mali.

Tuloytuloy n~ga silang nasok sa silid na kinararatayan n~g makatang si Tirso, at ito ay dinatnan nilang sa malas ay payapang nahihimbing. Napuna ni Elsa na ang manang, matapos anianinawin ang mukhang bahagyang nakalitaw sa nakapabalibid na m~ga taling kayo sa ulo n~g natutulog, ay lihim na kumalabit sa kamay ni donya Basilia, at mandi'y itinanong kung sino ang maysakit na iyon.

Anang príncipe at badyá núno'i, magdalang áua ca na cun may baon cang dalá aco'i, limusan po niya. Sagót nang matanda naman mayroon nga acong taglay, munting duróg na tinapay quinacain co sa daan. Narito't, cumuha ca na at nang huag magutom ca, nang cay don Juang maquita ay nasuclám bagá siya. Ang tinapay ay maitim ang isa pa ay bucbúquin, sa malas niya at tingin nacasusuclám na canin.

"para n~g panaghóy ng nananambitan". Sa "Kun sino ..." ay gaya ang nakalagay sa lugal ng "para" na sa malas ay kusang binago, upang wagasin ang pananagalog. Iginalang ni P. Sayo ang "para". "na ang uica,i, "Laurang aliu niyaring budhî". Sa "Kun sino ..." ay ganitong kamalian ang nakalagay: "ang wika ay !Larawangaliw niyaring budhi!"

Saka, ang "nang" diyan ay maaaring itinatalamitan ni Balagtas sa "candun~gan", at ang ibig niyang palitawing lason ay hindi ang "di binyagan" ang moro kundi ang "candun~gan ng hindi binyagan" ang kandungan ng morong sa malas ay kinasusuklaman ni Florante.