United States or Iraq ? Vote for the TOP Country of the Week !
De Stad met hare kerken enz., bl. 438; zie verder Gelre VII; Limburg's Jaarboek XI, bl. 65, 153; XII, bl. 154; XIV, bl. 43; Bouwkundig Tijdschrift 1904. Wat van den steenbouw voor Noord-Nederland geldt, is ook van toepassing op België, echter met dit verschil, dat het zuiden er zijn stempel op drukt.
Karel de Stoute werkte met Dionysius samen voor de stichting van de Kartuize te 's Hertogenbosch, ter eere van Sinte Sophia van Constantinopel, door den hertog niet onbegrijpelijk voor een vrouwelijke heilige gehouden, terwijl het de Eeuwige Wijsheid was. Hertog Arnold van Gelre vraagt Dionysius raad in den strijd met zijn zoon Adolf.
De bloesem van den mispel, de »mispelblom" was afgebeeld op het oude wapenschild van Gelre, en werd dien ten gevolge wel »de geldersche bloem" en »de geldersche roos" of »Roos van Gelre" genoemd. Van Lennep en Ter Gouw zeggen er van, in hunne »Uithangteekens", dl.
I, bl. 398: »Te Arnhem, te Utrecht, te Gorkum hangt nog aan logementen de Geldersche Blom uit, die vroeger vry algemeen was, als zijnde de Mispelbloem, uit het oude wapen van Gelre, die men nog in de wapens van Lochem en van Deutinchem terug vindt." Dat de geslachtsnaam Roos, Rooze, Rose, enz. in alle gevallen oorspronkelik de naam is van de bekende bloem, wil ik geenszins beweren.
De dichter van het mirakelspel Marieken van Nimwegen vertoont ons, hoe Marieken's kwade moei, na zich met de buurvrouwen half razend gekeven te hebben over den twist van Arnold en Adolf van Gelre, zich ophangt uit spijt, dat de oude hertog uit zijn gevangenis is verlost. Blijkbaar was dit dus voor hem een waarschijnlijk motief.
Hierby bleef het niet; toen kort daarna die geweldige oorlog om 't bezit van Limburg uitbarstte tusschen Reinout van Gelre en Jan van Brabant, toen volgde Jan van Heusden zijn nieuwen Leenheer in den strijd; en met hem togen zijn broeders, Aernout van der Sluyse, die het rad van zilver voerde op het veld van keel, Jan, Heer van Heesbeen, die het rad van goud droeg op een veld van keel, en Diederik, de eenige van zijn geslacht, die niet uit den krijg terug zoû keeren: voorts zijn zonen, Jan, die later zijn opvolger werd, en Aernout, die, ofschoon tot den geestelijken stand behoorende, geen zijner ridderlijken stamgenooten in heldenmoed week.
Morgen vroeg vertrekken wij weder van hier, om ons naar het hof van den Hertog van Gelre te begeven." "Ga naar de bedienden, oude," riep Aloud, "en het zal u en uwe genooten aan niets ontbreken. Mijn schildknaap zal u vergezellen en den dienaren mijn wensch bekend maken. Gij kunt gaan." Met eene nieuwe buiging nam de grijsaard afscheid en vertrok, door zijn gezelschap gevolgd.
Pruisen had het hertogdom Gelre, een deel van dat van Kleef en het prinsdom Meurs moeten afgeven. In Italië hadden twee aartshertogen uit het Oostenrijksche huis respectievelijk Toscane en Modena verspeeld en in Holland was het huis van Oranje-Nassau, de bondgenoot van Pruisen, eveneens uit een aantal persoonlijke eigendommen ontzet.
De geslachtsnamen De Gelder, De Gueldre, De Ghelder en De Gheldere, in de beide laatste formen vooral ook in Vlaanderen voorkomende, houd ik voor verfranschte formen van Van Gelder, te meer wijl ik reden heb te vermoeden dat het noordnederlandsche geslacht De Gelder uit Vlaanderen in Holland is komen wonen, terwijl het westvlaamsche geslacht De Gheldere nog het oude wapen van Gelre als geslachtswapen voert.
Hoe en door wie Heusden weder uit de handen der Maaslanders geraakte, wordt niet gemeld; doch by de volkomen nederlaag, die Gelre en zijn bondgenooten leden, mogen wy hoogst waarschijnlijk aannemen, dat hy reeds voor het einde van den slag weder aan de zijnen was teruggegeven. De opgevolgde vrede tusschen de twistende partyen deed Heusden eerlang weder huiswaart keeren.
Woord Van De Dag