compas

Bijgewerkt: 1 mei 2025

"Het Buskruit zoo wel als den Druk, is van voor duizend jaer by hen, zoo zy zeggen, bekent geweest, gelijk als mede het Compas, hoe wel van andere gedaente als hier te Lande, want zy bedienen zich slechts van een klein houtje, voor scherp en achter stomp, 't geen in een tobbe waters werd geworpen, en dus met de scherpe punt Noorden wijst, na allen schijn zal daer binnen in de Magnetische kracht verborgen zijn: acht streeken winds weten zy te onderscheiden.

Hendrik Hamel - Verhaal van het vergaan van het jacht de Sperwer : En van het wedervaren der schipbreukelingen op het eiland Quelpaert en het vasteland van Korea (1653-1666) met eene beschrijving van dat rijk

Een naamlooze Exclamacion des os Sainct Innocent begint met den toeroep der beenderen in de knekelgalerijen van het beroemde kerkhof: "Les os sommes des povres trespassez. Cy amassez par monceaulx compassez. Rompus, cassez, sans reigle ne compas...." Een aanhef, om de luguberste doodsklacht op te bouwen; maar het wordt niet anders dan een memento mori van twaalf in het dozijn.

Johan Huizinga - Herfsttij der Middeleeuwen : Studie over levens- en gedachtervormen der veertiende en vijftiende eeuw in Frankrijk en de Nederlanden

Naar Bleyswijck, de geschiedschrijver van Delft, verhaalt, werd op deze plek in 1595 in het midden van het plein gemaakt: "een ronde Perck, in welckers middel-punt is een Compas van blauwe steen, waer boven het wapen van de Provincie en onder van de Stadt uyt straet-steenen gefigureert zijn, doch meerendeels nu versleten en vergaen, maer tusschen de twee cirkels rondt-om-lopende leest men met groote letteren noch seer bescheydenlyck dese woorden, "Elck wandel in Godts weghen", vermaens-gewijs alludeerende op de wandel- en handelaers, die de Marct betreden". Van dit alles is thans alleen het randschrift nog over, en te midden daarvan verheft zich het standbeeld.

Hendrik Blink - Ons Heerlijk Vaderland (deel 2 van 4): Boven en beneden den Moerdijk