United States or Grenada ? Vote for the TOP Country of the Week !
Het is hun program, dat tot grondslag gediend heeft van hunne regeeringsdaden en gelijk er in elk liberaal een godsdienstig drijven is, zoo is zij het ook, die den juisten toon aangeeft van het anticlericalisme voor de linkerzijde, gelijkend op de Fransche radicalen, die het clericale spook vertoonen om zich uit moeilijke omstandigheden te redden.
Alle partijen verlieten den strijd in groote beroering; de liberale partij meer dan een der andere. Gedurende een oogenblik van stilstand der twisten, gelukte het bij de verkiezingen van 1897, om de krachten der linkerzijde tegen het clericale gevaar te vereenigen, maar deze wapenstilstand was misleidend.
De clericale partij, die graag aan kerkelijke denkbeelden en aan de belangen van 't geloof den voorrang ziet gegeven en die voor een deel ook nog altijd strijdt voor het herstel van den paus in zijn wereldlijk gezag, heeft zich van den slag, haar toegebracht door den opbloei van het nationaal gevoel, door de eenheid van Italië en zijn overgang tot een modernen staat vrij snel hersteld; spoedig na 1870 begonnen haar invloed en haar macht alweer grooter te worden.
Intusschen meene men niet, dat men in de uitgebreide kringen, die de kerkelijke voorschriften volgen, in de menigten, die opgaan naar de kerkfeesten, die aan processies deelnemen, iets offeren voor kerkelijke doeleinden, of in de gezinnen, die hun kinderen toevertrouwen aan kloosters- of nonnenscholen, alleen aanhangers heeft te zien van de clericale of misschien zelfs van de ultramontaansche partij.
Zij waren gereeder van gedachten, dit beslissende gebaar niet te zullen maken, want men gevoelde reeds, zooals een van hen, de heer Van Houten, later erkende, dat voor hen het beste was de Roomsche Kerk en hare bondgenooten te bestrijden. »Men moest vóór alles«, zoo trachtte de heer De Louter te bewijzen, »zich vrijmaken van de clericale heerschappij, die werkelijkheid was, terwijl de socialistische heerschappij slechts een hersenschim is«. Voor het oogenblik bepaalden zij zich er toe hun eventueelen steun aan de Unie-liberalen en zelfs aan de Vrijzinnig-democraten toe te zeggen.
De eerste keer zou men opnieuw een gedeeltelijke overwinning der Christelijken zien en later bij herstemming zou de linkerzijde, vereenigd door de bedreiging van »het clericale gevaar«, het verschil van gevoelen vergeten, front maken tegen den vijand en de eindelijke overwinning behalen of tenminste de rechterzijde zoodanig verslaan, dat het haar onmogelijk zou zijn te regeeren.
Terecht zegt de Duitsche schrijver Löwenberg, waarlijk geen man wien men verwijten kan, dat zijne clericale gevoelens hem de zaak doen overdrijven: »De ontdekker is de voorlooper van den zendeling, de zendeling zelf dikwijls weder, ontdekker. Waar handelsverbintenissen aangeknoopt worden, daar vestigt zich de Zendeling, en waar men Zendelingsposten vestigt, daar ontstaat de handel.«
Woord Van De Dag