United States or Guyana ? Vote for the TOP Country of the Week !


Maar wat wel te vreezen is, dat is dat de leer der vrijzinnig-democraten van den staat een despoot maakt, een tiran, die opbouwt en afbreekt naar zijn believen, die zelf het recht schept en vernietigt, mits het maar overeenstemt met de gedachten van de meerderheid, waardoor dat recht is gesteld, een majesteit meer te vreezen dan de absolute koningsmacht van den vroegeren tijd, alles bijeen genomen een autocratie, die niets heeft te eerbiedigen, ook niet eenige hoogere zedelijke wet, niets dan zijne eigene.

In menige streek stelden de Vrijzinnig-democraten hun eigen candidaten tegen die der Unie-liberalen voor. Ondanks die oorzaken van zwakheid werden de Liberalen niet ontmoedigd. Zij behielden heimelijk de hoop, dat de zaken zouden gaan als in 1897.

De Socialisten inbegrepen telde de linkerzijde niet meer dan 42 vertegenwoordigers, waaronder 6 Oud-liberalen, 20 Unie-liberalen, 9 Vrijzinnig-democraten en 7 Sociaal-democraten. Alle liberale partijen waren min of meer verslagen, maar geene verloor meer uitmuntende mannen dan de scheuringspartij van de Liberale Unie, die den naam had aangenomen van Vrijzinnig-democratisch.

Zeker, er zijn reeds pogingen gedaan in dezen zin, en de sociale toestand van het meerendeel der werklieden heeft zich verbeterd. Maar er is nog veel te doen en de hervormingen, die nog tot stand moeten gebracht worden, zijn vele. De lijst, die de vrijzinnig-democraten er van opstellen, is lang.

Kuyper zou men ook nog zijn werk verwoesten en de monstercoalitie zou deelen in de nederlaag van haren leider. Zoo was het levendige verlangen van de gematigden van links. Zelfs zekere Vrijzinnig-democraten deelden in dezen droom om namelijk de sociale kwestie de grondslag te doen worden voor nieuwe partijen en nieuwe verbonden. Alleen de christelijke partijen verstonden het niet.

Zij komen er toe om steeds te herhalen, dat onder het hedendaagsche bestuur de Sociaal-democratie zich verburgert en dat weldra niets meer haar onderscheiden zal van de Vrijzinnig-democraten. Het zuivere Marxistische stelsel, zeiden zij, verdwijnt.

Dat was de toekomst laten zorgen en zelf voor den tegenwoordigen tijd op te passen en zoo de vrees der Oud-liberalen te doen bedaren. Het is evenwel moeilijk om allen tevreden te stellen, en het ongeduld van Vrijzinnig-democraten en Socialisten kon zich niet goed vereenigen met hetgeen zij noemden een capitulatie op het belangrijkste punt van het ministerieele program.

Maar het begreep het niet; door Borgesius, naar men zeide, gedrongen, die achter de coulissen het bestuurde, alsmede door de Vrijzinnig-democraten, had het de onvoorzichtigheid in de begrooting van 1907 met het doel het budget te verlagen, de hervorming van het leger op te nemen.